سىياسەت
2 مىنۇت ئوقۇش
ئامېرىكا مۇئاۋىن پىرېزىدېنتى: ئىران يادرو قورالى ياساش ئىقتىدارىدىن مەھرۇم قالدى
ج.د. ۋانس ئامېرىكانىڭ يېقىنقى ھۇجۇملىرىنىڭ ئىراننىڭ يادرو ئۇل ئەسلىھەلىرىنى ۋەيران قىلغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرگەن بولسا، پىرېزىدېنت ترامپ تېھران بىلەن تۈزۈلگەن ئۇرۇش توختىتىش كېلىشىمىنى رايون ئۈچۈن «يېڭى بىر كۈن» نىڭ باشلىنىشى سۈپىتىدە قارشى ئالدى.
ئامېرىكا مۇئاۋىن پىرېزىدېنتى: ئىران يادرو قورالى ياساش ئىقتىدارىدىن مەھرۇم قالدى
/ AP
2025-يىلى6-ئاينىڭ24-كۈنى

ئامېرىكا مۇئاۋىن پىرېزىدېنتى ج.د. ۋانسنىڭ بىلدۈرۈشىچە، ئامېرىكانىڭ ئىراننىڭ مۇھىم يادرو ئۇل ئەسلىھەلىرىگە قاراتقان ھۇجۇملىرىدىن كېيىن، ئىران يادرو قورالى ياساش ئىقتىدارىدىن مەھرۇم قالغان.

ۋانس فوكىس خەۋەر قانىلىغا بايانات بېرىپ: «بىز ھازىر بىر ھەپتە ئىلگىرىكىگە قارىغاندا پۈتۈنلەي ئوخشىمايدىغان بىر نۇقتىدا تۇرۇۋاتىمىز. بىر ھەپتە ئىلگىرى ئىران يادرو قورالى ياساشقا ناھايىتى يېقىنلاشقان ئىدى. ھازىر بولسا، ئۇلار قولىدىكى ئۈسكۈنىلەر بىلەن يادرو قورالى ياسىيالمايدۇ، چۈنكى بىز بۇ ئۈسكۈنىلەرنى ۋەيران قىلدۇق» دېدى.

مۇئاۋىن پىرېزىدېنتنىڭ بۇ سۆزلىرى پىرېزىدېنت دونالد ترامپنىڭ ئىسرائىلىيە بىلەن ئىران ئوتتۇرىسىدا ئۇرۇش توختىتىش كېلىشىمى تۈزۈلگەنلىكىنى ئېلان قىلغىنىدىن بىر قانچە سائەت كېيىن ئوتتۇرىغا چىقتى. بۇ ئېلان، تەخمىنەن ئىككى ھەپتىلىك بىۋاسىتە توقۇنۇشتىن كېيىنكى جىددىي ۋەزىيەتنىڭ يۇمشىغانلىقىدىن دېرەك بېرىدىغان بىر ئىلگىرىلەش دەپ قارالماقتا.

ۋانس سۆزىنى داۋاملاشتۇرۇپ: «ئەتە ھەقىقەتەن يېڭى بىر كۈن بولىدۇ. مەن بۇنى 12 كۈنلۈك ئۇرۇشنىڭ ئاخىرلاشقانلىقى، ئىراننىڭ يادرو پىلانىنىڭ يوققا چىققانلىقى ۋە ئوتتۇرا شەرقتە تىنچلىق ئۈچۈن ئىنتايىن زور بىر ئىشنىڭ باشلانغانلىقى دەپ قارايمەن» دېدى.

ھەپتە ئاخىرىدا ئامېرىكا قىسىملىرىنىڭ ئىسرائىلىيەنىڭ ئىرانغا قاراتقان ھەربىي ھۇجۇملىرىغا قاتنىشىشى بىلەن ئىران بىلەن ئامېرىكا ئوتتۇرىسىدىكى جىددىيچىلىك يۇقىرى پەللىگە چىققان ئىدى. ئامېرىكا، فوردو يەر ئاستى يادرو قويۇقلاندۇرۇش زاۋۇتىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ئىراننىڭ ئۈچ يادرو ئەسلىھەسىگە ھاۋادىن ھۇجۇم قىلغانىدى.

بۇنىڭغا قارىتا، ئىران دۈشەنبە كۈنى قاتاردىكى ئامېرىكانىڭ ئەلئۇدەيد ھاۋا ئارمىيە بازىسىغا بىر يۈرۈش باللىستىك باشقۇرۇلىدىغان بومبا ئېتىپ جاۋاب قايتۇردى. ۋەقەدە ھېچقانداق ئادەم ئۆلۈش ئەھۋالى كۆرۈلمىگەنلىكى خەۋەر قىلىندى. ئاقساراي بۇ قېتىمقى ھەربىي ھۇجۇمغا ئىراننىڭ يادرو ئارزۇسىغا بېرىلگەن قەتئىي زەربە، شۇنداقلا رايوندىكى يېڭى بىر باسقۇچلۇق دىپلوماتىك تىرىشچانلىقلار ئۈچۈن مۇھىم بىر سۇپا دەپ باھا بەردى.

بۇ ئۇرۇش توختىتىش كېلىشىمى ئون يىللاردىن بۇيان كۆرۈلگەن ئەڭ بىۋاسىتە ئىران-ئىسرائىلىيە توقۇنۇشىدىن كېيىن ئەمەلگە ئاشتى.

13-ئىيۇندىن بۇيان، ئىسرائىلىيە ئىران زېمىنىغا ھۇجۇم قىلىپ، يادرو ۋە ھەربىي ئەسلىھەلەرنى ھەمدە پۇقرالارنى زەربە نىشانى قىلغان، تېھران بولسا بۇ قەدەملەرگە ئۆچ ئېلىش خاراكتېرىدىكى باشقۇرۇلىدىغان بومبا ھۇجۇملىرى بىلەن جاۋاب قايتۇرغان بولۇپ، بۇ ئەھۋال رايوندا كەڭ كۆلەملىك ئۇرۇش پارتلاش ئەندىشىسىنى پەيدا قىلغانىدى.

دۈشەنبە كۈنى پىرېزىدېنت ترامپ ئېلان قىلغان ئۇرۇش توختىتىش كېلىشىمىگە ئاساسەن، ھەر ئىككى تەرەپ ھەربىي ھەرىكەتلىرىنى تەدرىجىي توختىتىدۇ. ئىراننىڭ ئالدى بىلەن ئۇرۇش توختىتىشنى باشلىشى، 12 سائەتتىن كېيىن ئىسرائىلىيەنىڭمۇ ئۇنىڭغا ئەگىشىشى ۋە توقۇنۇشنىڭ ئۇرۇش توختىتىش باشلانغاندىن تارتىپ 24 سائەت ئىچىدە رەسمىي ئاخىرلىشىشى كۈتۈلمەكتە.

ئۇزۇن مۇددەتلىك تەسىرى ھازىرچە ئېنىق بولمىسىمۇ، ئامېرىكا ئەمەلدارلىرى بۇ پەيتنى بىر بۇرۇلۇش نۇقتىسى دەپ تەرىپلىمەكتە.

ئىزدىنىڭ
تۈركىيە 2026-يىلى پاكىستاندىكى بەش نېفىتلىكتە چارلاش خىزمەتلىرىنى باشلايدۇ
ياۋروپا ئىتتىپاقى 2027-يىلىغىچە رۇسىيە گازىنى ئىمپورت قىلىشنى توختىتىشنى قارار قىلدى
ب د ت ئومۇمىي كېڭىشى ئىسرائىلىيەنىڭ ئىشغال قىلغان گولان تۆپىلىكلىرىدىن چېكىنىشىنى تەلەپ قىلدى
ماتتارېللا: «ياۋروپا ئورتاق مۇداپىئەسىنى قۇرۇپ چىقالمىسا پاجىئەلىك ئاقىۋەتلەر كېلىپ چىقىدۇ»
ترامپنىڭ ئېغىر-بېسىقلىق چاقىرىقىغا قارىماي، ئىسرائىلىيە سۈرىيەنىڭ جەنۇبىدا يېڭى ھۇجۇم ئېلىپ باردى
مىسىر بىلەن ئامېرىكا غەززەنىڭ قايتا قۇرۇلۇشىنى مۇزاكىرىلەشمەكتە
قاتار غەززە تىنچلىق سۆھبىتىنىڭ «ئىككىنچى باسقۇچى» ئۈچۈن بېسىمىنى كۈچەيتمەكتە
خاقان فىدان ناتونىڭ بىريۇسسېلدا چاقىرىلىدىغان ھەل قىلغۇچ سۆھبەتلىرىگە قاتنىشىدۇ
ياۋروپا ئىتتىپاقى خىتايغا قارشى دۇنيا سودا تەشكىلاتىدا ئاچقان دېلوسىنى بىكار قىلدى
كولومبىيە كىچىك بالىلارنى سۇيىئىستېمال قىلغان يەھۇدىي تەرىقىتى ئەزالىرىنى قوغلاپ چىقاردى
ترامپ گوندۇراسنى سايلام كېچىكىشلىرى سەۋەبىدىن سايلام كومىتېتىنى ئەيىبلىدى
ئىسرائىلىيەنىڭ ئۇرۇش توختىتىش كېلىشىمىگە خىلاپلىق قىلىپ بەش پەلەستىنلىكنى يارىدار قىلدى
مادۇرو ئامېرىكا بىلەن چوڭقۇرلىشىۋاتقان جىددىيچىلىكلەر ئالدىدا «مۇتلەق ساداقەت» قەسىمى قىلدى
ئىسرائىلىيە 2 پەلەستىنلىكنى ئۆلتۈرۈپ، ئۇرۇش توختىتىش كېلىشىمىنى يەنە دەپسەندە قىلدى
پەلەستىن كوماندىسىنىڭ «ئەرەب لوڭقىسى»نىڭ ئېچىلىش مۇسابىقىسىدىكى غەلىبىسى قاتارنى ھاڭ-تاڭ قالدۇردى