بېيجىڭ سەيشەنبە كۈنى ترامپ ھۆكۈمىتىنى كېلەر ئايدا ئۆز مەھسۇلاتلىرىغا قويۇلىدىغان تاموژنا بېجى ئارقىلىق سودا جىددىيچىلىكىنى ئەۋج ئالدۇرۇۋەتمەسلىك توغرىسىدا ئاگاھلاندۇرۇش بىلەن بىر ۋاقىتتا، خىتاينى تەمىنلەش زەنجىرىدىن چىقىرىپ تاشلاش ئۈچۈن ئامېرىكا بىلەن كېلىشىم تۈزگەن دۆلەتلەرگە تېگىشلىك جاۋاب قايتۇرىدىغانلىقى توغرىسىدا تەھدىت سالدى.

دۈشەنبە كۈنى پىرېزىدېنت دونالد ترامپ كۆپلىگەن دۆلەتلەرگە يۈرگۈزگەن ئاپرېلدىكى تاموژنا بېجىنىڭ %10ىدىن باشقىسىنىڭ ھەممىسىنى كېچىكتۈرگەندىن كېيىن، سودا شېرىكلىرىگە 1-ئاۋغۇستتىن باشلاپ ئامېرىكانىڭ تاموژنا بېجىنىڭ زور دەرىجىدە ئۆسىدىغانلىقىنى ئېلان قىلىشقا باشلىدى.

 دەسلەپتە %100 دىن ئاشىدىغان تاموژنا بېجىنىڭ يولغا قويۇلۇشى نىشان قىلىنغان خىتاي، ترامپنىڭ ئاپرېل ۋە ماي ئايلىرىدا ئۆزئارا تاموژنا بېجى يۈرگۈزۈش جەريانىدا يولغا قويۇلغان قوشۇمچە ئىمپورت چەكلىمىلىرىنى قايتىدىن يولغا قويۇشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن، 12-ئاۋغۇستقىچە ئاقساراي بىلەن كېلىشىم ھاسىل قىلىشقا مەجبۇر.

/

«خەلق گېزىتى» نىڭ ماقالىسىدە، ھازىرقى خىتاي-ئامېرىكا سودا جىددىيچىلىكى مەسىلىسىدە ئۆزئارا تاشلىنىۋاتقان قەدەملەر مۇنداق ئانالىز قىلىندى: «نەتىجە ئېنىق: بىردىنبىر توغرا يول دىيالوگ ۋە ھەمكارلىقتۇر.»

بۇ ماقالە خەلق گېزىتىنىڭ تاشقى سىياسەت ھەققىدىكى كۆز قاراشلىرىنى ئىپادىلەش ئۈچۈن ئىشلىتىدىغان «جوڭ شېڭ» ياكى «خىتاي ئاۋازى» دېگەن تەخەللۇس بىلەن ئېلان قىلىندى.

گېزىتنىڭ ئانالىزىدا، بېيجىڭنىڭ ترامپنىڭ تاموژنا بېجىنى «زورلۇق – زومبۇلۇق» دەپ قارايدىغانلىقى تەكرارلىنىپ مۇنداق دېيىلدى:

«بۇ ھەرىكەتلەر پەقەت پرىنسىپلارغا ئەمەل قىلغاندىلا، ئاندىن قانۇنلۇق ھەق - ھوقۇق ۋە مەنپەئەتلەرنى ھەقىقىي رەۋىشتە قوغدىغىلى بولىدىغانلىقىنى ئىسپاتلاپ بەردى.»

بۇ بايانلار ترامپنىڭ ھاكىمىيەت بېشىدىكى خىتاي كوممۇنىست پارتىيەسىنىڭ رەسمىي گېزىتىدە «ئاخىرقى مۆھلەت» دەپ ئاتالغان چېسلاغا ئەمەل قىلغان تەقدىردە، يېڭى بىر تاموژنا بېجى ئۇرۇشىغا زېمىن ھازىرلىدى.

پېتېرسون خەلقئارا ئىقتىساد ئىنىستىتۇتىنىڭ مەلۇماتىغا قارىغاندا، ھازىر خىتاي ئېكسپورتىغا يۈرگۈزۈلگەن ئامېرىكا تاموژنا بېجىنىڭ ئوتتۇرىچە نىسبىتى %51.1، خىتاينىڭ ئامېرىكا ماللىرىغا يۈرگۈزگەن تاموژنا بېجىنىڭ ئوتتۇرىچە نىسبىتى بولسا %32.6 ئىكەن. بۇ سانلار ھەر ئىككى تەرەپنىڭ بارلىق سودا پائالىيەتلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدىكەن.

گېزىت يەنە، خىتاينى تەمىنلەش زەنجىرىدىن چىقىرىپ تاشلاپ، ئامېرىكا بىلەن تاموژنا بېجىنى تۆۋەنلىتىش كېلىشىمى تۈزۈشنى ئويلىشىۋاتقان رايونلۇق ئىقتىسادىي گەۋدىلەرنىمۇ تەنقىد قىلدى.

ئالدىنقى ھەپتە ۋيېتنام خىتايدىن كەلگەن ۋە ئۆز دۆلىتى ئارقىلىق «يۆتكەلگەن» ماللارغا %40 تاموژنا بېجىنىڭ قويۇلۇشىنىڭ بەدىلىگە، تاموژنا بېجىنى %46 دىن %20 كە چۈشۈردى.

ماقالىدە مۇنداق دېيىلدى:

«خىتاي تاموژنا بېجىدا ئېتىبار بېرىش بەدىلىگە خىتاينىڭ مەنپەئەتىنى قۇربان قىلىدىغان ھەرقانداق كېلىشىمگە قەتئىي قارشى تۇرىدۇ.

بۇنداق ئەھۋال كۆرۈلسە، خىتاي بۇنى قوبۇل قىلمايدۇ ۋە قانۇنلۇق مەنپەئەتىنى قوغداش ئۈچۈن تېگىشلىك جاۋاب قايتۇرىدۇ.»