ئىقتىساد
2 مىنۇت ئوقۇش
ئەردوغان: تۈركىيە-ئەزەربەيجان ئېنېرگىيە ھەمكارلىقى رايون بىخەتەرلىكىنى كۈچەيتىدۇ
جۇمھۇر رەئىس، ئىغدىر-ناھچىۋان تۇرۇبا لىنىيەسىنىڭ ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدىكى ئۇزۇن مۇددەتلىك ۋە مۇۋەپپەقىيەتلىك ئېنېرگىيە ھەمكارلىقىنىڭ ئەڭ يېڭى ئۈلگىسى ئىكەنلىكىنى ئېيتتى.
ئەردوغان: تۈركىيە-ئەزەربەيجان ئېنېرگىيە ھەمكارلىقى رايون بىخەتەرلىكىنى كۈچەيتىدۇ
/ TRT Balkan
June 2, 2025

جۇمھۇر رەئىس رەجەپ تاييىپ ئەردوغان باكۇ ئېنېرگىيە ھەپتىلىكىگە يوللىغان تەبرىك سۆزىدە، تۈركىيە بىلەن ئەزەربەيجان ئوتتۇرىسىدىكى ئېنېرگىيە ھەمكارلىقىنىڭ، پەقەت ئىككى دۆلەتكە پايدا ئېلىپ كېلىپلا قالماي، بەلكى پۈتكۈل رايون ۋە ياۋروپانىڭ ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكىنىمۇ كۈچەيتىدىغانلىقىنى ئېيتتى.

ئەزەربەيجان پايتەختى باكۇدا ئۆتكۈزۈلۈۋاتقان باكۇ ئېنېرگىيە ھەپتىلىكى يىغىنىدا، تۈركىيە جۇمھۇرىيىتى ئېنېرگىيە ۋە تەبىئىي بايلىقلار مىنىستىرى ئالپئارسلان بايراقدار تەرىپىدىن دۈشەنبە كۈنى ئوقۇپ ئۆتۈلگەن تەبرىك سۆزىدە، ئەردوغان يېقىنقى مەزگىلدىكى دۇنياۋى سىياسىي جۇغراپىيەلىك ئۆزگىرىشلەرنىڭ تۈركىيە-ئەزەربەيجان ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكى ھەمكارلىقىنىڭ مۇھىملىقىنى يەنە بىر قېتىم نامايان قىلغانلىقىنى بىلدۈردى.

ئەردوغان، «باكۇ-تىفلىس-جەيھان، باكۇ-تىفلىس-ئەرزۇرۇم تۇرۇبا لىنىيەلىرى ۋە تاناپ [TANAP] قاتارلىق ئۇل ئەسلىھە سېلىنمىلىرى بىلەن يۈكسەك پەللىگە يەتكۈزۈلگەن بۇ ھەمكارلىقىمىز پەقەت تۈركىيە ۋە ئەزەربەيجانغا پايدا ئېلىپ كېلىپلا قالماي، رايوننىڭ ۋە ياۋروپانىڭ ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكىگىمۇ مۇھىم تۆھپىلەرنى قوشۇشنى داۋاملاشتۇرماقتا» دېگەنلەرنى سۆزلىرىگە ئىلاۋە قىلدى.

جۇمھۇر رەئىس ئەردوغان مارت ئېيىدا ئېچىلغان ئىغدىر-ناھچىۋان تۇرۇبا لىنىيەسىنىڭ، ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدىكى ئۇزۇن مۇددەتلىك ۋە مۇۋەپپەقىيەتلىك ئېنېرگىيە ھەمكارلىقىنىڭ ئەڭ يېڭى مىسالى ئىكەنلىكىنى بىلدۈردى.

«بۇ لىنىيەنىڭ ئىشقا كىرىشتۈرۈلۈشى، ناھچىۋان رايونىنىڭ ئېنېرگىيە بىلەن تەمىنلەش بىخەتەرلىكىنى كۈچەيتىپ، بىزنى بىرلىكتە تېخىمۇ كۈچلۈك قىلدى» دېدى.

ئىستراتېگىيەلىك تۈرلەر

ئەردوغان، تۈركىيە بىلەن ئەزەربەيجان ئوتتۇرىسىدىكى توك ئۇلىنىشىنى كۈچەيتىشنىڭمۇ ئىستراتېگىيەلىك ئەھمىيەتكە ئىگە يەنە بىر تۈر ئىكەنلىكىنى تەكىتلىدى.

تۈركىيە بىلەن ناھچىۋان ۋە تۈركىيە بىلەن گىرۇزىيە ئوتتۇرىسىدىكى ئۇلىنىش ئىقتىدارىنىمۇ ئاشۇرۇشنىڭ زۆرۈرلۈكىنى تەكىتلىگەن ئەردوغان:

«تۈركىيە-ئەزەربەيجان، گىرۇزىيە ۋە بۇلغارىيە ئوتتۇرىسىدا يېڭى بىر ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى  لىنىيەلىرىنى تۇتاشتۇرۇش مەقسىتىدە ‹يېشىل ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى يەتكۈزۈش ۋە سودىسىغا دائىر ھەمكارلىق ئەسلەتمىسى› ئىمزالىدۇق.» دېدى.

«رايونىمىزنىڭ ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكى ۋە گۈللىنىشى نۇقتىسىدىن يەنە بىر تارىخىي قەدەم بولغان بۇ تۈرنىمۇ ئاللاھ خالىسا ئەڭ قىسقا ۋاقىت ئىچىدە تاماملاشنى نىشان قىلىۋاتىمىز» دېگەنلەرنى قەيت قىلدى.

ئەردوغان ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدا يېڭى تەبىئىي گاز تۈرلىرى ئۈچۈن مۇھىم يوشۇرۇن كۈچ بارلىقىنى ئېيتتى ۋە سۆزىنى داۋاملاشتۇرۇپ: «ئۇزۇن يىللاردىن بۇيان تۈركىيەگىمۇ، ياۋروپاغىمۇ كۆپ مىقداردا گاز يەتكۈزۈپ كېلىۋاتقان ئەزەربەيجاننىڭ، دۇنيا ئېنېرگىيە بازىرىدىكى بۇ ئىستراتېگىيەلىك رولىنىڭ، بولۇپمۇ بىز ھازىر تۇرۇۋاتقان ۋەزىيەتتە ناھايىتى زور ئەھمىيەتكە ئىگە ئىكەنلىكى»نى ئوتتۇرىغا قويدى.

«كەلگۈسى مەزگىلدە تۈركمەن گازىنى بارلىق تەرەپلەرنىڭ مەنپەئەتىگە ئۇيغۇن ھالدا ئەزەربەيجان ۋە تۈركىيە ئارقىلىق ئېكسپورت قىلىش مەسىلىسىدە ھەمكارلىقىمىزنى تەرەققىي قىلدۇرۇشىمىز ئۈچۈن مۇھىم پۇرسەت مەۋجۇت. بۇ تۈر تەمىنلەش يوللىرىنى كۆپ خىللاشتۇرۇشقىمۇ، رايوننىڭ گۈللىنىشىگىمۇ تۆھپە قوشىدۇ» دېدى.

ئىزدىنىڭ
خىتاي رۇسىيە ئېنېرگىيە ماگناتىنىڭ ئىناۋەت دەرىجىسىنى «AAA» قىلىپ بېكىتتى
ترامپنىڭ مەسلىھەتچىسى ئۇكرائىنا-رۇسىيە ئۇرۇشىنى «مودىنىڭ ئۇرۇشى» دەپ ئاتىدى
تۈركىيە  بۇ يىلنىڭ ئالدىنقى يېرىمىدا 6 مىليارد 300 مىليون دوللارلىق چەت ئەل مەبلىغىنى جەلپ قىلدى
ترامپ خىتايغا قاراتقان تاموژنا بېجىنى ئۇزارتىش پەرمانىنى ئىمزالىدى
ترامپ: رۇسىيە نېفىتىنى سېتىۋالغان دۆلەتلەرگە «تېخىمۇ ئېغىر» قوشۇمچە جازا يۈرگۈزۈلىدۇ
«ئاسەلسان» 1مىليارد 300 مىليون دوللارلىق كېلىشىم ئىمزالاپ، ئېكسپورتتا يېڭى رېكورت ياراتتى
ئامېرىكا ئالاھىدە ۋەكىلى چارشەنبە كۈنى رۇسىيە ئەمەلدارلىرى بىلەن كۆرۈشىدۇ
سودا كېلىشىمىدىن كېيىن پاكىستان ئامېرىكادىن تۇنجى قېتىم خام نېفىت سېتىۋالدى
ترامپ دېھلى-موسكۋا مۇناسىۋىتىنى تەنقىد قىلىپ، دېھلىغا تاموژنا بېجى يۈرگۈزىدىغانلىقىنى ئېلان قىلدى
ترامپ: ئامېرىكا بىلەن جەنۇبىي كورېيە تاموژنا بېجى كېلىشىمى ئىمزالىدى
ھىندىستان ئامېرىكا قوشما ئىشتاتلىرىغا ئەڭ كۆپ ئەقلىيفون ئېكسپورت قىلىدىغان دۆلەتكە ئايلاندى
پاكىستان: ئامېرىكا بىلەن بولغان سودا كېلىشىمى تاماملانغىلى «ئاز قالدى»
مودىيس (Moody's) تۈركىيەنىڭ ئىناۋەت دەرىجىسىنى «Ba3» گە ئۆستۈردى
ترامپ: «فېدېراتسىيە زاپاس پۇل كومىتېتى (FED) نىڭ باشلىقى ۋەزىپىسىدە ئۇزاق تۇرمايدۇ» دېدى
دونالد ترامپ ياپونىيە بىلەن «غايەت زور» سودا كېلىشىمى ھاسىل قىلىنغانلىقىنى جاكارلىدى
گراھام: ئامېرىكا يېقىندا خىتاي، ھىندىستان ۋە بىرازىلىيەگە تاموژنا بېجى يۈرگۈزىدۇ