تېز ياردەم بېرىش كۈچلىرى سۇداندا «ئۇرۇش توختىتىش» ئېلان قىلدى

تېز ياردەم بېرىش كۈچلىرىنىڭ رەھبىرى ئۇرۇش توختىتىشنىڭ ئىنسانپەرۋەرلىك ياردەم تارقىتىشنى قولايلاشتۇرۇش ۋە زوراۋانلىقنى تۈگىتىشكە قارىتىلغان خەلقئارالىق تىرىشچانلىقلارنى قوللاشنى مەقسەت قىلىدىغانلىقىنى ئېيتتى.

سۇداننىڭ قوراللىق خەلق ئەسكەرلىرى بولغان تېز ياردەم بېرىش كۈچلىرى سۇدان ئارمىيەسى بىلەن بىر تەرەپلىمە ھالدا ئۈچ ئايلىق «ئىنسانپەرۋەرلىك ئۇرۇش توختىتىش» ئېلان قىلدى ۋە بۇ ئۇرۇش توختىتىشنىڭ زوراۋانلىقنى تۈگىتىش ھەمدە ئىنسانپەرۋەرلىك ياردەم ئورگانلىرىنىڭ پائالىيەت دائىرىسىنى كېڭەيتىش چاقىرىقلىرىغا قايتۇرۇلغان خەلقئارالىق ئىنكاس ئىكەنلىكىنى بىلدۈردى.

 تېز ياردەم بېرىش كۈچلىرىنىڭ رەھبىرى مۇھەممەد ھەمدان داگالو بۇ ھەقتە ئېلان قىلغان سىنلىق باياناتىدا، ئۆز قىسىملىرى ۋە ئىتتىپاقداش گۇرۇپپىلىرىنىڭ «بارلىق دۈشمەنلەرچە ھەرىكەتلەرنىڭ ئۈچ ئايغىچە توختىتىلىشىنى مەزمۇن قىلىدىغان ۋە دەرھال كۈچكە ئىگە بولىدىغان بىر ئىنسانپەرۋەرلىك ئۇرۇش توختىتىش» مەسىلىسىدە كېلىشكەنلىكىنى ئېيتتى.

داگالو تېز ياردەم بېرىش كۈچلىرىنىڭ ئىنسانپەرۋەرلىك ياردەم خادىملىرىنىڭ ھەرىكىتىنى بىخەتەرلىككە ئىگە قىلىش، زىيانغا ئۇچرىغان رايونلارغا توسالغۇسىز ياردەم يەتكۈزۈشكە كاپالەتلىك قىلىش، يەرلىك ۋە خەلقئارالىق ئورگانلارغا تەۋە ئەسلىھەلەر - ئىسكىلاتلارنى قوغداش ھەمدە سەھىيە ۋە ياردەم ئەترەتلىرىنىڭ ئەركىن خىزمەت قىلىشىغا رۇخسەت قىلىش ئارقىلىق ئىنسانپەرۋەرلىك ھەرىكەتلىرىگە قولايلىق يارىتىپ بېرىش ئىرادىسىنىڭ قەتئىيلىكىنى بىلدۈردى.

بۇنىڭدىن باشقا، تېز ياردەم بېرىش كۈچلىرىنىڭ ئۇرۇش توختىتىشنى تۆت دۆلەت گۇرۇھى ۋە ئافرىقا ئەللىرى ئىتتىپاقىنىڭ نازارىتى ئاستىدا تەكشۈرىدىغان بىر نەق مەيدان كۆزىتىش مېخانىزمى قۇرۇشنى تەستىقلىغانلىقىنى، ئىنسانپەرۋەرلىك ياردەملەرنىڭ پۇقرالارغا بىخەتەر يېتىپ بېرىشىغا كاپالەتلىك قىلىش ۋەزىپىسىنى ئۆتەيدىغان قوشۇمچە كومىتېتلارنىڭمۇ قۇرۇلىدىغانلىقىنى جاكارلىدى.

داگالو ئۇرۇش توختىتىشنىڭ سۇداندىكى توقۇنۇشتا «دۈشمەنلىكلەرنى تۈگىتىش ۋە كەڭ كۆلەملىك سىياسىي ھەل قىلىش چارىسى تېپىش يولىدىكى تۇنجى قەدەم» بولۇشى كېرەكلىكىنى سۆزلىرىگە ئىلاۋە قىلدى.

ئۇ، خەلقئارالىق قوللاش ۋە سۇدانلىقلارنىڭ كەڭ كۆلەملىك داخىل بولۇشىنىڭ ئۇرۇشنى ئاخىرلاشتۇرىدىغان ۋە دۆلەتنى مۇقىم بىر ئۆتكۈنچى باسقۇچقا يېتەكلەيدىغان سىياسىي مۇساپىنىڭ يولىنى ئاچىدىغانلىقىغا ئۈمىد بىلەن قارايدىغانلىقىنى قەيت قىلدى.

داگالو كەلگۈسىدىكى ھەرقانداق بىر سىياسىي مۇساپىنىڭ «تېررورچى ئىسلامىي ھەرىكەت، مۇسۇلمان قېرىنداشلار، مىللىي قۇرۇلتاي پارتىيەسى ۋە بۇلارنىڭ (ئارمىيە ۋە ئىتتىپاقداش گۇرۇپپىلارنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالغان) قالدۇقلىرىنى» سىرتتا قالدۇرۇشى كېرەكلىكىنى بىلدۈردى.

 تېز ياردەم بېرىش كۈچلىرىنىڭ بۇ باياناتىغا قارىتا سۇدان ئارمىيەسى دەرھال ئىنكاس قايتۇرمىدى.

يەكشەنبە كۈنى سۇدان ئۆتكۈنچى ئىگىلىك ھوقۇق كېڭىشىنىڭ رەئىسى ئابدۇلفەتتاھ ئەلبۇرھان ئامېرىكا، مىسىر، سەئۇدى ئەرەبىستان ۋە ئەرەب بىرلەشمە خەلىپىلىكىدىن تەشكىل تاپقان تۆت دۆلەت گۇرۇھىنىڭ بىر تەكلىپىنى تەنقىد قىلغان، لېكىن ھۆججەتنىڭ تەپسىلاتىنى ئاشكارىلىمىغانىدى.

تۆت دۆلەت گۇرۇھى 12 – سېنتەبىردە ئىنسانپەرۋەرلىك ياردەمنىڭ دەرھال يېتىپ بېرىشىغا ئىمكانىيەت يارىتىش ئۈچۈن، دەسلەپكى قەدەمدە ئۈچ ئايلىق ئىنسانپەرۋەرلىك ئۇرۇش توختىتىش چاقىرىقى ئېلان قىلغانىدى. بۇ چاقىرىق ئۇزۇن مۇددەتلىك ئۇرۇش توختىتىشقا يول ئېچىشنى نىشان قىلاتتى.

ئامېرىكا پىرېزىدېنتى دونالد ترامپ ئالدىنقى ھەپتە ۋاشىنگتوننىڭ سۇداندىكى توقۇنۇشنى ئاخىرلاشتۇرۇش ئۈچۈن خىزمەت ئىشلەيدىغانلىقىنى ئېيتقانىدى.

2023 – يىلى ئاپرېلدىن بۇيان سۇدان ئارمىيەسى بىلەن تېز ياردەم بېرىش كۈچلىرى ئوتتۇرىسىدا داۋاملىشىۋاتقان ئۇرۇش، رايونلۇق ۋە خەلقئارالىق مۇرەسسەچىلىك تىرىشچانلىقلىرى ھازىرغىچە ئاخىرلاشتۇرالمىغان بىر توقۇنۇشقا ئايلاندى. توقۇنۇش مىڭلىغان كىشىنىڭ ئۆلۈمىگە ۋە مىليونلىغان ئىنساننىڭ يۇرت - ماكانلىرىدىن ئايرىلىپ قېلىشىغا سەۋەب بولدى.

تېز ياردەم بېرىش كۈچلىرىنىڭ ئالدىنقى ئايدا رەھىمسىز مۇھاسىرە ۋە شىددەتلىك ھۇجۇملاردىن كېيىن دارفۇرنىڭ مۇھىم شەھىرى ئەلفاشىرنى قولغا كىرگۈزۈۋېلىشىدىن بۇيان، توقۇنۇش خەلقئارا جەمئىيەتنىڭ تېخىمۇ كۆپ دىققىتىنى تارتتى، ۋەقەلەر ئىنسانىيەتكە قارشى جىنايەت ۋە ئىرقىي قىرغىنچىلىق جىنايىتى ھەققىدە ئاگاھلاندۇرۇشلارنىڭ چىقىرىلىشىغا سەۋەب بولدى.

خەلقئارا كۆچمەنلەر تەشكىلاتى تېز ياردەم بېرىش كۈچلىرىنىڭ 26 – ئۆكتەبىردە شەھەرنى قولغا كىرگۈزۈۋېلىشىدىن بۇيان شىمالىي دارفۇرنىڭ مەركىزى ئەلفاشىردىن 106 مىڭدىن ئارتۇق پۇقرانىڭ قېچىپ كەتكەنلىكىنى بىلدۈردى.