رۇسىيە كىيېۋغا كېچىچە ئۇچقۇچىسىز ھاۋا ئاپپاراتلىرى بىلەن ھۇجۇم قىلدى

رۇسىيەنىڭ ھۇجۇملىرى ئۇكرائىنادا ھاكىمىيەتنىڭ ھەم چىرىكلىك تەكشۈرۈشلىرى ھەم ئازابلىق بىر تىنچلىق پىلانى ئۈچۈن بارغانسېرى كۈچىيىۋاتقان ئامېرىكانىڭ بېسىمى ئالدىدا قىينىلىۋاتقان بىر مەزگىلگە توغرا كەلدى.

ئۇكرائىنانىڭ پايتەختى كىيېۋ پىرېزىدېنت ۋولودىمىر زېلېنسكىينىڭ باش مەسلىھەتچىسىنى ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلىشىدىن بىرنەچچە سائەت كېيىن، جۈمەنى شەنبىگە تۇتاشتۇرغان كېچىسى ھۇجۇملارغا ئۇچرىدى.

بۇ ھۇجۇملار ۋاشىنگتون ئۇرۇشنى ئاخىرلاشتۇرۇش پىلانىنى ئوتتۇرىغا قويۇۋاتقان ۋە كىيېۋ موسكۋاغا چوڭ يول قويۇلۇشلاردىن ئەندىشە قىلىۋاتقان بىر پەيتتە، شەرق تەرەپتە رۇسىيەنىڭ كۈچىيىۋاتقان ھۇجۇمىغا دۇچ كېلىۋاتقان زېلېنسكىي ئۈچۈن ئېغىر بىر زەربە بولدى.

ئۇكرائىنا ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ ئۇرۇشنى ئاخىرلاشتۇرۇشقا مۇناسىۋەتلىك ئامېرىكا پىلانى توغرىسىدا سۆھبەتلەرنى ئۆتكۈزۈش ئۈچۈن، بۇ ھەپتە ئاخىرىدا ئامېرىكا قوشما ئىشتاتلىرىدا زىيارەتتە بولۇشى مۆلچەرلەنمەكتە.

ئۇكرائىنانىڭ ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلانغان باش مەسلىھەتچىسى 54 ياشلىق يېرماكنىڭ مۇزاكىرىلەردە ئۇكرائىناغا ۋاكالىتەن سۆھبەت ئۆتكۈزۈشى پىلانلانغان ئىدى. زېلېنسكىي ئۇنىڭ ئورنىغا بىرىنىڭ تەيىنلىنىشىگە مۇناسىۋەتلىك مەسلىھەتلىشىشلەرنى شەنبە كۈنى ئېلىپ بارىدىغانلىقىنى ئېيتتى.

بۇ جەرياندا، كىيېۋدىكى دائىرىلەرنىڭ بىلدۈرۈشىچە، رۇسىيەگە تەۋە ئۇچقۇچىسىز ئايروپىلانلار كېچىچە پايتەختنى بومباردىمان قىلغان. ھۇجۇملاردا بىر كىشى ھاياتىدىن ئايرىلغان، پايتەختتە زىيان كۆرۈلگەن ۋە كەڭ كۆلەملىك توك توختاپ قالغان.

ئالاقىدار تارماقلارنىڭ بىلدۈرۈشىچە، بىرنەچچە رايوندىكى ئاھالىلەر تۇرالغۇلىرىغا بومبا چۈشۈشى نەتىجىسىدە تەخمىنەن ئون ئىككى كىشى يارىلانغان.

كېچىچە پارتلاش ئاۋازلىرى ئاڭلانغان ۋە ھاۋا ھۇجۇمی ئاگاھلاندۇرۇش سىگناللىرى توققۇز سائەتتىن ئارتۇق داۋاملاشقان.

كىيېۋ شەھەر باشلىقى ۋىتالىي كلىچكو ئاممىۋى ئورتاقلىشىش تور بېتى تېلېگرام سەھىپىسىدە: «پايتەختىمىزنىڭ غەربىي قىسمى توكسىز قالدى. ئېلېكتىر ئىشچىلىرى توك بىلەن تەمىنلەشنى قايتا ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئۈچۈن خىزمەت ئىشلەيدۇ» دېدى.

مەسىلىنىڭ سەزگۈرلۈكى سەۋەبىدىن ئىسمىنى ئاشكارىلاشنى خالىمىغان ئىككى نەپەر يۇقىرى دەرىجىلىك ئۇكرائىنا ئەمەلدارىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، بۇ ھەپتە ئاخىرىدا ئۆتكۈزۈلىدىغان سۆھبەتلەرگە ئۇكرائىنا دۆلەت خەۋپسىزلىك كېڭىشىنىڭ كاتىپى رۇستەم ئۇمەروۋ رىياسەتچىلىك قىلىدىكەن.

زېلېنسكىي جۈمە كۈنى ئېلان قىلغان بىر سىنلىق باياناتىدا: «ئۇكرائىنا پىرېزىدېنت مەھكىمىسى قايتا تەشكىل قىلىنىدۇ. مەھكىمە باشلىقى ئاندىرى يېرماك ئىستېپاسىنى سۇندى» دېگەن ئىدى.

جۈمە كۈنى، دۆلەتلىك چىرىكلىككە قارشى  كۈرەش ئىدارىسى خادىملىرى بىلەن چىرىكلىككە قارشى تۇرۇش تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ، تەكشۈرۈش دائىرىسىدە يېرماك تۇرۇشلۇق ئۆيگە تۇيۇقسىز تەكشۈرۈش ئېلىپ بارغانلىقى بىلدۈرۈلدى.

يېرماك مۇشۇ ئاينىڭ باشلىرىدا تەپتىشلەر تەرىپىدىن ئاشكارىلانغان ئىستراتېگىيەلىك ئېنېرگىيە ساھەسىدىكى 100 مىليون دوللارلىق پارىخورلۇق دەۋاسىغا چېتىشلىقى بولۇش بىلەن ئەيىبلەنمەكتە.

بۇ دەۋا رۇسىيە ئۇكرائىنانىڭ ئېنېرگىيە تورىنى نىشان قىلغان، توك توختاش ۋەقەلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان ۋە قىشتا پار توختاپ قېلىش تەھدىتى پەيدا قىلغان بىر پەيتتە، كەڭ كۆلەملىك ئاممىۋى غەزەپنى قوزغىدى.

زېلېنسكىي سەتچىلىك ئالدىدا، جۈمە كۈنى خەلقنى ئىتتىپاقلىقنى كۈچەيتىشكە چاقىرىشقا تىرىشتى.

زېلېنسكىي نۇتقىدا: «ئەگەر ئىتتىپاقلىقىمىزنى يوقىتىپ قويساق، ھەممە نەرسىنى، جۈملىدىن  ئۆزىمىزنى، ئۇكرائىنانى ۋە كەلگۈسىمىزنى يوقىتىپ قويۇش خەۋپىگە دۇچ كېلىمىز» دېدى.

يېرماكنىڭ تەسىر كۈچى

يېرماك زېلېنسكىينىڭ ئەڭ مۇھىم ئىتتىپاقدىشى دەپ قارىلاتتى. بىراق كىيېۋدىكى ئۆكتىچىلەر ئۇنىڭ ھوقۇقنى قولغا كىرگۈزۈۋاتقانلىقىنى، پىرېزىدېنت بىلەن كۆرۈشۈش ئىشىنى مونوپول قىلىۋالغانلىقىنى ۋە تەنقىد قىلغۇچىلارنى رەھىمسىزلەرچە باستۇرغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرۈرۈۋاتتى.

سابىق كىنو ئىشلەش ۋە نەشر ھوقۇقى ئادۋوكاتى بولغان يېرماك، ئىلگىرى ئالقىشقا ئېرىشكەن كومېدىيە ئارتىسى زېلېنسكىي بىلەن بىللە ئىشلىگەن ۋە 2019-يىلى ئۇنىڭ بىلەن بىرلىكتە سىياسەتكە كىرگەن ئىدى.

يېرماك ئۇكرائىنادىكى تەسىر كۈچى ئەڭ زور ئىككىنچى شەخس دەپ قارىلاتتى، ھەتتا بەزىدە «مۇئاۋىن پىرېزىدېنت» دېگەن لەقەم بىلەن ئاتىلاتتى.

زېلېنسكىي ۋە يېرماك بىلەن بىللە ئىشلىگەن بىر سابىق يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدار، AFP ئاگېنتلىقىغا بەرگەن باياناتىدا: «يېرماك زېلېنسكىيغا سادىق بولغانلاردىن باشقا ھېچكىمنىڭ (پىرېزىدېنت بىلەن) كۆرۈشۈشىگە رۇخسەت قىلمايدۇ، ئۇ ئادەتتىن تاشقىرى دەرىجىدە گۇمانخور بىرى بولۇپ، دەرىجىدىن تاشقىرى بارلىق قارارلارغا تەسىر كۆرسىتىشكە تىرىشىدۇ» دېدى.

يېرماكقا قارىتىلغان تۇيۇقسىز تەكشۈرۈشتىن كېيىن، ياۋروپا ئىتتىپاقى ئۇكرائىنانىڭ چىرىكلىككە قارشى تۇرۇش ئورگانلىرىنىڭ خىزمەتلىرىنى قوللىدى.

ياۋروپا ئىتتىپاقى كومىتېتى باياناتچىسى پاۋلا پىنخو، مەزكۇر مەسىلە ھەققىدە ئېلان قىلغان باياناتىدا: «ئۇكرائىنادىكى چىرىكلىككە قارشى تۇرۇش ئورگانلىرىنىڭ ۋەزىپىسىنى ئادا قىلىۋاتقانلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان بۇ تەكشۈرۈشلەرنى چەكسىز ھۆرمەت بىلەن قارشى ئالىمىز» دېدى.

زېلېنسكىي ھاكىمىيىتى ياز ئايلىرىدا دۆلەتلىك چىرىكلىككە قارشى تۇرۇش ئىدارىسى بىلەن چىرىكلىككە قارشى تۇرۇش تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ ھوقۇقىنى ئاجىزلىتىشقا ئۇرۇنغان، بۇ ئەھۋال ئۇرۇش مەزگىلىدە ناھايىتى ئاز كۆرۈلىدىغان نارازىلىق نامايىشلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان ۋە ياۋروپا ئىتتىپاقىنىڭ تەنقىدلىرىدىن كېيىن قارارىدىن ۋاز كېچىشكە مەجبۇر بولغان ئىدى.