رۇسىيە پىرېزىدېنتلىق مەھكىمىسى — كىرېمىل سارىيى رۇسىيە پىرېزىدېنتى ۋلادىمىر پۇتىننىڭ ئۇكرائىنا پىرېزىدېنتى ۋولودىمىر زېلېنىسكىي بىلەن كۆرۈشەلەيدىغانلىقىنى، بىراق بۇنىڭ پەقەت ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدا مۇئەييەن مەسىلىلەردە كېلىشىم ھاسىل قىلىنغان ئەھۋالدىلا مۇمكىن بولىدىغانلىقىنى ئېلان قىلدى.
كىرېمىل باياناتچىسى دمىترى پېسكوۋ بۇ مەسىلىلەرنىڭ قايسىلىرى ئىكەنلىكىنى تىلغا ئالمىغان بولسىمۇ، پۇتىن بىلەن زېلېنىسكىي 2019-يىلى دېكابىردىن بۇيان ئۇچرىشىپ باقمىدى.
توققۇز پۇقرا ھاياتىدىن ئايرىلدى
ئۇكرائىنا دائىرىلىرى، رۇسىيەنىڭ بىر ئۇچقۇچىسىز ھاۋا ئاپپاراتىنىڭ شەنبە كۈنى ئۇكرائىنانىڭ شەرقىي شىمالىدىكى سۇمى ئوبلاستىدا بىر يولۇچىلار ئاپتوبۇسىغا ھۇجۇم قىلىشى نەتىجىسىدە توققۇز كىشىنىڭ ھاياتىدىن ئايرىلغانلىقىنى، تۆت كىشىنىڭ يارىلانغانلىقىنى ئۇقتۇردى.
بۇ ھۇجۇم، موسكۋا بىلەن كىيېۋ يىللاردىن كېيىن ئېلىپ بارغان تۇنجى قېتىملىق بىۋاسىتە تىنچلىق سۆھبىتىدە بىر ئۇرۇش توختىتىش كېلىشىمى ھاسىل قىلىنالماي تۇرۇپ يۈز بەردى.
سۇمى ئوبلاستلىق ھۆكۈمىتى ئىجتىمائىي تاراتقۇ سۇپىسى — تېلېگرامدا بايانات ئېلان قىلىپ، «بۇ، رۇسىيەنىڭ يەنە بىر ئۇرۇش جىنايىتىدۇر — ھېچقانداق تەھدىت شەكىللەندۈرمەيدىغان پۇقرالار قاتناش ۋاسىتىسىگە قەستەن قىلىنغان ھۇجۇم» دېدى.
سۇمى ھەربىي دائىرىلىرى، بىلوپىلليا شەھىرىگە يېقىن جايدا سۇمىغا قاراپ كېتىۋاتقان بىر ئاپتوبۇسنىڭ «رۇسلارنىڭ ھۇجۇمى»غا ئۇچرىغانلىقىنى ئۇقتۇردى.
ئۇكرائىنانىڭ سۇمى چېگرا رايونى مارت ئېيىدىن بۇيان موسكۋانىڭ بارغانسېرى كۈچىيىۋاتقان ئېغىر بومباردىمانلىرىغا ئۇچرىماقتا. بۇ ئەھۋال، ئۇكرائىنا قىسىملىرىنىڭ 2024-يىلى ياز ئايلىرىدىن بۇيان قىسمەن كونترول قىلىۋاتقان رۇسىيەنىڭ كۇرسكى ئوبلاستىدىن چېكىنىشىدىن كېيىن باشلاندى.
بۇ ئەڭ يېڭى ھۇجۇم، جۈمە كۈنى رۇسىيەنىڭ ئۇكرائىنانىڭ شەرقىدىكى دونېتسىك ۋە شەرقىي جەنۇبىدىكى خېرسون ئوبلاستلىرىغا قىلغان ھۇجۇملىرىدا ئۈچ كىشىنىڭ ھاياتىدىن ئايرىلىشىدىن كېيىن يۈز بەردى.
ئەڭ چوڭ ئەسىر ئالماشتۇرۇش
موسكۋانىڭ 2022-يىلى فېۋرالدىكى كەڭ كۆلەملىك تاجاۋۇزىدىن ئۇزۇن ئۆتمەي، 2022-يىلى ئەتىيازدا ئىككى تەرەپ يەنە ئىستانبۇلدا كۆرۈشكەن ئىدى. شۇ ۋاقىتتىن بۇيان ئۇكرائىنا بىلەن رۇسىيە ئوتتۇرىسىدا ئېلىپ بېرىلغان تۇنجى بىۋاسىتە سۆھبەت بولغان بۇ قېتىمقى ئەڭ يېڭى ئۇچرىشىش بولسا، ھەر ئىككى تەرەپنىڭ ھەر بىرىدىن 1000 دىن ئەسىر ئالماشتۇرۇش مەسىلىسىدە كونكرېت كېلىشىم ھاسىل قىلىشى بىلەن ئاخىرلاشتى.
بىراق، ئۈچ يىلدىن ئارتۇق داۋاملاشقان، ئۇكرائىنانىڭ زور بىر قىسمىنى ۋەيران قىلىپ، مىليونلارچە كىشىنى ئۆي-ماكانىدىن ئايرىۋەتكەن توقۇنۇشنى توختىتىشقا قارىتا ھېچقانداق ئىلگىرىلەش ئالامىتى كۆرۈنمىدى.
رۇسىيەنىڭ باش مۇزاكىرىچىسى ۋلادىمىر مېدىنسكىينىڭ ئېيتىشىچە، ئىككى تەرەپ «كەلگۈسىدىكى مۇمكىن بولغان ئۇرۇش توختىتىش كېلىشىمىگە ئائىت پىكىرلىرىنى ئوتتۇرىغا قويغان.»
ئۇكرائىنانىڭ باش مۇزاكىرىچىسى، دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرى رۇستەم ئۇمەروۋ، «كېيىنكى قەدەمنىڭ» ئۇكرائىنا پىرېزىدېنتى ۋولودىمىر زېلېنىسكىي بىلەن رۇسىيە پىرېزىدېنتى ۋلادىمىر پۇتىن ئوتتۇرىسىدا بىر ئۇچرىشىش بولىدىغانلىقىنى ئېيتتى. رۇسىيە بۇ تەلەپنى «خاتىرىلەپ قويغانلىقىنى» بىلدۈردى.
رەھبەرلەر ئۇچرىشىشى ئۈچۈن تۈركىيەنى كۆرسەتكەن ۋلادىمىر پۇتىن كېيىنچە ئىستانبۇلغا بېرىشنى رەت قىلغان، زېلېنىسكىي بولسا پۇتىننى «قورقۇش» بىلەن، رۇسىيەنى بولسا، سۆھبەتكە «ئەستايىدىل مۇئامىلە قىلماسلىق» بىلەن ئەيىبلىگەن ئىدى.
شەرتسىز ئۇرۇش توختىتىش
زېلېنىسكىي، فىرانسىيە، گېرمانىيە، ئەنگلىيە ۋە پولشا رەھبەرلىرىنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالغان رەھبەرلەر بىلەن بىرلىكتە ئالبانىيەدە ئۆتكۈزۈلگەن ياۋروپا باشلىقلار يىغىنىغا قاتناشتى. ئۇ يىغىندا، ئىستانبۇل سۆھبىتى مەغلۇپ بولغان ئەھۋالدا دۇنيادىن «كۈچلۈك ئىنكاس قايتۇرۇش» ۋە يېڭى جازا تەدبىرلىرىنى يولغا قويۇشنى تەلەپ قىلدى.
فىرانسىيە پىرېزىدېنتى ئېممانۇئېل ماكرون، موسكۋا «شەرتسىز ئۇرۇش توختىتىش»نى رەت قىلىشنى داۋاملاشتۇرغان ئەھۋالدا، ياۋروپا دۆلەتلىرىنىڭ ئامېرىكا بىلەن بىرلىكتە رۇسىيەگە قارىتا قوشۇمچە جازا تەدبىرلىرىنى يۈرگۈزۈشنى پىلانلاۋاتقانلىقىنى ئېيتتى.
موسكۋامۇ ۋاشىنگتونمۇ پۇتىن بىلەن ئامېرىكا پىرېزىدېنتى دونالد ترامپ ئوتتۇرىسىدا توقۇنۇش توغرىسىدا بىر يىغىن ئۆتكۈزۈلۈشى كېرەكلىكىنى تەكىتلىدى.
ترامپ، پۇتىن بىلەن يۈزتۇرانە كۆرۈشمەي تۇرۇپ، توقۇنۇشنى ئاخىرلاشتۇرۇش مەسىلىسىدە «ھېچقانداق نەتىجە بولمايدىغانلىقىنى» ئېيتتى.
ئىستانبۇل سۆھبىتى جەريانىدا، بىر ئۇكرائىنالىق مەنبە فرانسىيە خەۋەر ئاگېنتلىقى (AFP) غا، رۇسىيەنىڭ، ئۇكرائىنا تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى باياناتچىسى گېئورگىي «قوبۇل قىلغىلى بولمايدىغان» دەپ ئاتىغان ئېغىر زېمىن تەلەپلىرىنى ئوتتۇرىغا قويغانلىقىنى ئېيتتى.
موسكۋا ئۇكرائىنادىن 2022-يىلىدىن بۇيان قىسمەن ئىشغالى ئاستىدا تۇتۇۋاتقان 4 رايوننى ۋە 2014-يىلى ئۆزىگە قوشۇۋالغان قىرىمنىڭ ئىگىشلىك ھوقۇقىنىڭ ئۆتكۈزۈپ بېرىلىشىنى تەلەپ قىلماقتا.
