سىياسەت
2 مىنۇت ئوقۇش
ئاقساراي: نوبېل كومىتېتىنىڭ ترامپقا مۇكاپات بەرمەسلىكى «تىنچلىق ئورنىغا سىياسەتنى قويغانلىقى»دۇر
ئاقساراي باياناتچىسى ستېۋېن چۇڭ (Steven Cheung) نوبېل كومىتېتىنى ترامپنى نەزەردىن ساقىت قىلىپ، تىنچلىق مۇكاپاتىنى ۋېنېزۇئېلادىكى ئۆكتىچى رەھبەر مارىيا كورىنا ماچادوغا بەرگەنلىكى ئۈچۈن تەنقىدلىدى.
ئاقساراي: نوبېل كومىتېتىنىڭ ترامپقا مۇكاپات بەرمەسلىكى «تىنچلىق ئورنىغا سىياسەتنى قويغانلىقى»دۇر
ئوسلودىكى نوبېل ئىنىستىتۇتىغا قويۇلغان نوبېل تېنچلىق مېدالىنىڭ بىر نۇسخىسى. سۈرەت: رويتېرس. / Reuters
2025-يىلى10-ئاينىڭ11-كۈنى

ئاقساراي نوبېل مۇكاپاتى كومىتېتىنىڭ تىنچلىق مۇكاپاتىنى ئامېرىكا پىرېزىدېنتى دونالد ترامپقا ئەمەس، بەلكى ۋېنېزۇئېلالىق ئۆكتىچى رەھبەرگە بەرگەنلىكىنى تەنقىد قىلدى.

ئاقساراي باياناتچىسى ستېۋېن چۇڭ جۈمە كۈنى ئېكس (X) بېتىدە ئېلان قىلغان باياناتىدا مۇنداق دېدى:

«پىرېزىدېنت ترامپ تىنچلىق كېلىشىملىرىنى تۈزۈشنى، ئۇرۇشلارنى ئاخىرلاشتۇرۇشنى ۋە ھاياتنى قۇتۇلدۇرۇشنى داۋاملاشتۇرىدۇ. ئۇنىڭدا ئىنسانپەرۋەرلىككە تولغان قەلب بار. ئۇنىڭغا ئوخشاش ئىرادىسىنىڭ كۈچى بىلەن تاغلارنى يۆتكىيەلەيدىغان بىرى يوق. نوبېل كومىتېتى تىنچلىق ئورنىغا سىياسەتنى تاللىغانلىقىنى ئىسپاتلىدى.»

نورۋېگىيە نوبېل كومىتېتى بۇ يىللىق مۇكاپاتنى ۋېنېزۇئېلالىق مارىيا كورىنا ماچادوغا بەردى.

نوبېل كومىتېتى ئۇنى «ئەركىنلىكنىڭ باتۇر قوغدىغۇچىلىرىدىن بىرى» دەپ ئاتاپ، «ۋېنېزۇئېلا خەلقىنىڭ دېموكراتىك ھوقۇقلىرىنى قوغداش يولىدا توختىماي قىلغان خىزمەتلىرى» ئۈچۈن مۇكاپاتلىدى.

ماچادو ئېكس (X) بېتىدە ئېلان قىلغان باياناتىدا مۇنداق دېدى:

«بىز غەلىبىنىڭ بوسۇغىسىدا تۇرۇۋاتىمىز، بۈگۈن بىز ئەركىنلىك ۋە دېموكراتىيەگە ئېرىشىش ئۈچۈن پىرېزىدېنت ترامپقا، ئامېرىكا خەلقىگە، لاتىن ئامېرىكا خەلقلىرىگە ۋە دۇنيادىكى دېموكراتىك دۆلەتلەرنى ئاساسلىق ئىتتىپاقداشلىرىمىز سۈپىتىدە ھەر دائىمقىدىن بەكرەك ئىشىنىمىز.»

مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارTRT World - Not winning Nobel would be 'insult' to US: Trump

دۆلىتىمىزگە ئېغىر ھاقارەت

ترامپ مۇكاپات ئۈچۈن چوڭ تەشۋىقات ئېلىپ بارغان بولۇپ، بۇ ھەپتە ئىسرائىلىيەنىڭ غەززەدىكى ئىرقىي قىرغىنچىلىقنى ئاخىرلاشتۇرۇش ئۈچۈن ئۇرۇش توختىتىش ۋە گۆرۈگە ئېلىنغانلارنى ئالماشتۇرۇش كېلىشىمىنى ئېلان قىلغان ئىدى.

جۇمھۇرىيەتچى پىرېزىدېنت تېخى نوبېلنىڭ بۇ قارارىغا باھا بەرمىگەن بولسىمۇ، جۈمە كۈنى ئەتىگەن «TruthSocial» بېتىدە، ئىسرائىلىيەنىڭ ئىرقىي قىرغىنچىلىقنى ئاخىرلاشتۇرغان غەززە تىنچلىق كېلىشىمىنى تەبرىكلىگەن قوللىغۇچىلىرىنىڭ ئۈچ پارچە ۋىدېيوسىنى ھەمبەھرلىگەن ئىدى.

ترامپ ئۆزىدىن بۇرۇنقى تۆت ئامېرىكا پىرېزىدېنتى قولغا كەلتۈرگەن بۇ مۇكاپاتقا ئېرىشىش ئارزۇسىنى ئاشكارا ئوتتۇرىغا قويغان ئىدى. ئامېرىكا پىرېزىدېنتلىرىدىن باراك ئوباما (Barack Obama) 2009-يىلى، جىممىي كارتېر (Jimmy Carter)  2002-يىلى، ۋۇدرو ۋىلسون (Woodrow Wilson) 1919-يىلى ۋە تېيودور روزۋېلت (Theodore Roosevelt) 1906-يىلى نوبېل تىنچلىق مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن ئىدى.

كارتېردىن باشقا بارلىق پىرېزىدېنتلار ۋەزىپە ئۆتەش مەزگىلىدە بۇ مۇكاپاتنى قولغا كەلتۈرگەن بولۇپ، ئوباما ۋەزىپىگە ئولتۇرۇپ سەككىز ئايدىن كېيىن مۇكاپاتقا ئېرىشكەن ئىدى. پىرېزىدېنت ترامپمۇ ھازىر ئۆزىنىڭ 2-نۆۋەتلىك پىرېزىدېنتلىق دەۋرىنىڭ 8-ئېيىدا تۇرۇۋاتىدۇ.

نوبېل ترامپنىڭ ئۇزۇن يىللاردىن بېرى ئارزۇ قىلىپ كېلىۋاتقان مۇكاپاتى

ترامپ يېقىندا ب د ت دا قىلغان نۇتقىدا، «ئاخىرلاشتۇرۇش مۇمكىن بولمايدىغان يەتتە ئۇرۇش» نى بىر نەچچە قېتىم توختاتقانلىقىنى بايان قىلغان ئىدى.

ئۇ ئۆتكەن ھەپتە غەززە ئۈچۈن تەييارلىغان 20 ماددىلىق تىنچلىق پىلانى ئەمەلگە ئاشقان ئەھۋالدا، «سەككىز ئايدا سەككىز ئۇرۇش ئاخىرلىشىدۇ. بۇ خېلى ياخشى ئىش» دېگەن ئىدى ۋە سۆزىنى داۋاملاشتۇرۇپ: «بۇنى ھېچكىم قىلمىدى. نوبېل مۇكاپاتىغا ئېرىشەمسىز؟ ھەرگىز ياق» دەپ كىنايە قىلغان ئىدى.

ترامپ 30-سېنتەبىر ۋىرجىنىيەدە ھەربىي رەھبەرلەرگە قىلغان نۇتقىدا نوبېل كومىتېتىنىمۇ تىلغا ئېلىپ: «ئۇلار ھېچنېمە قىلمىغان بىرىگە بېرىدۇ. لېكىن، سىلەرگە دېسەم بۇ دۆلىتىمىزگە ئېغىر ھاقارەت بولىدۇ» دېگەن ئىدى.

ئىزدىنىڭ
تۈركىيە 2026-يىلى پاكىستاندىكى بەش نېفىتلىكتە چارلاش خىزمەتلىرىنى باشلايدۇ
ياۋروپا ئىتتىپاقى 2027-يىلىغىچە رۇسىيە گازىنى ئىمپورت قىلىشنى توختىتىشنى قارار قىلدى
ب د ت ئومۇمىي كېڭىشى ئىسرائىلىيەنىڭ ئىشغال قىلغان گولان تۆپىلىكلىرىدىن چېكىنىشىنى تەلەپ قىلدى
ماتتارېللا: «ياۋروپا ئورتاق مۇداپىئەسىنى قۇرۇپ چىقالمىسا پاجىئەلىك ئاقىۋەتلەر كېلىپ چىقىدۇ»
ترامپنىڭ ئېغىر-بېسىقلىق چاقىرىقىغا قارىماي، ئىسرائىلىيە سۈرىيەنىڭ جەنۇبىدا يېڭى ھۇجۇم ئېلىپ باردى
مىسىر بىلەن ئامېرىكا غەززەنىڭ قايتا قۇرۇلۇشىنى مۇزاكىرىلەشمەكتە
قاتار غەززە تىنچلىق سۆھبىتىنىڭ «ئىككىنچى باسقۇچى» ئۈچۈن بېسىمىنى كۈچەيتمەكتە
خاقان فىدان ناتونىڭ بىريۇسسېلدا چاقىرىلىدىغان ھەل قىلغۇچ سۆھبەتلىرىگە قاتنىشىدۇ
ياۋروپا ئىتتىپاقى خىتايغا قارشى دۇنيا سودا تەشكىلاتىدا ئاچقان دېلوسىنى بىكار قىلدى
كولومبىيە كىچىك بالىلارنى سۇيىئىستېمال قىلغان يەھۇدىي تەرىقىتى ئەزالىرىنى قوغلاپ چىقاردى
ترامپ گوندۇراسنى سايلام كېچىكىشلىرى سەۋەبىدىن سايلام كومىتېتىنى ئەيىبلىدى
ئىسرائىلىيەنىڭ ئۇرۇش توختىتىش كېلىشىمىگە خىلاپلىق قىلىپ بەش پەلەستىنلىكنى يارىدار قىلدى
مادۇرو ئامېرىكا بىلەن چوڭقۇرلىشىۋاتقان جىددىيچىلىكلەر ئالدىدا «مۇتلەق ساداقەت» قەسىمى قىلدى
ئىسرائىلىيە 2 پەلەستىنلىكنى ئۆلتۈرۈپ، ئۇرۇش توختىتىش كېلىشىمىنى يەنە دەپسەندە قىلدى
پەلەستىن كوماندىسىنىڭ «ئەرەب لوڭقىسى»نىڭ ئېچىلىش مۇسابىقىسىدىكى غەلىبىسى قاتارنى ھاڭ-تاڭ قالدۇردى