ئىقتىساد
2 مىنۇت ئوقۇش
تۈركىيە بىلەن ئامېرىكا ئىقتىسادىي ۋە ئىستراتېگىيەلىك مۇناسىۋەتلەرنى چوڭقۇرلاشماقتا
تۈركىيە بىلەن ئامېرىكا يۇقىرى دەرىجىلىك سۆھبەتلەر ئارقىلىق ئىقتىسادىي ۋە ئىستراتېگىيەلىك مۇناسىۋەتلەرنى چوڭقۇرلاشماقتا
تۈركىيە بىلەن ئامېرىكا ئىقتىسادىي ۋە ئىستراتېگىيەلىك مۇناسىۋەتلەرنى چوڭقۇرلاشماقتا
Mehmet Simsek in the US
2025-يىلى4-ئاينىڭ24-كۈنى

تۈركىيە مالىيە مىنىستىرى مەھمەت شىمشەك ۋاشىنگتوندا ئامېرىكا قوشما ئىشتاتلىرى مالىيە ئىشلىرى مىنىستىرى سىكوت بېسسېنت بىلەن كۆرۈشۈپ، ئامېرىكا بىلەن بولغان ئۆزئارا سودا، مەبلەغ سېلىش ۋە دۆلەت مۇداپىئەسى ھەمدە ئېنېرگىيە ساھەلىرىدىكى رايونلۇق ھەمكارلىقنى ئاشۇرۇش توغرىسىدا سۆھبەتلەشتى.

تۈركىيە جۇمھۇرىيىتى خەزىنە ۋە مالىيە مىنىستىرلىقى بايانات ئېلان قىلىپ، تۈركىيە خەزىنە ۋە مالىيە مىنىستىرى مەھمەت شىمشەكنىڭ چارشەنبە كۈنى ۋاشىنگتوندا ئامېرىكا مالىيە مىنىستىرى سىكوت بېسسېنت بىلەن ئۇچرىشىپ، ئىقتىسادىي ھەمكارلىقنى كېڭەيتىش ۋە رايونلۇق ئىستراتېگىيەلىك ھەمكارلىق مەسىلىلىرىنى مۇزاكىرە قىلغانلىقىنى ئۇقتۇردى.

دائىرىلەرنىڭ بىلدۈرۈشىچە، تۈركىيە جۇمھۇرىيىتى مەركىزىي بانكىسى باشلىقى فاتىھ قاراخانمۇ قاتناشقان يىغىن «ئىجابىي كەيپىيات»تا ئۆتكەن. ھەر ئىككى تەرەپ ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى، شىمالىي ئاتلانتىك ئەھدى تەشكىلاتى — ناتو ئىتتىپاقدىشى بولغان تۈركىيە ۋە ئامېرىكا رەھبەرلىرى رەجەپ تاييىپ ئەردوغان بىلەن دونالد ترامپنىڭ كۆپ قاتلاملىق مۇناسىۋەتلەرنى ئىلگىرى سۈرۈشتىكى ئورتاق سىياسىي ئىرادىسىنى مۇئەييەنلەشتۈرگەن.

تەرەپلەر سودا، مەبلەغ سېلىش ۋە ئېنېرگىيەگە ئەھمىيەت بەردى

باياناتتا كۆرسىتىلىشىچە، سۆھبەتلەر مەبلەغ سېلىش، سودا، قاتناش ۋە ئېنېرگىيە قاتارلىق مۇھىم ساھەلەردىكى ھەمكارلىقنى كۈچەيتىشكە مەركەزلەشكەن بولۇپ،مىنىستىر شىمشەك بولۇپمۇ دۆلەت مۇداپىئە سانائىتىدە ئىككى تەرەپلىك ھەمكارلىققا توسقۇنلۇق قىلىۋاتقان ھازىرقى چەكلىمىلەرنى بىكار قىلىشنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلىگەن. بۇ مەسىلە مۇناسىۋەتلەرنى چوڭقۇرلاشتۇرۇشتىكى سەزگۈر، ئەمما ھالقىلىق بىر ساھە دەپ قارالماقتا.

تۈركىيە ۋەكىللەر ئۆمىكى يەنە تۈركىيەنىڭ داۋاملىشىۋاتقان ئىقتىسادىي مۇقىملىقنى كاپالەتلەندۈرۈش تىرىشچانلىقلىرى ھەققىدە تەپسىلىي مەلۇمات بەرگەن. مىنىستىر شىمشەك، ئەنقەرەنىڭ «ئېھتىياتچان ۋە ئىمكانىيەتلىك سىجىل ماكرو ئىقتىسادىي سىياسەتلىرى»نى يولغا قويۇشقا بەل باغلىغانلىقىنى، بۇنىڭ خەلقئارا پۇل فوندى ۋە دۇنيا بانكىسىنىڭ باھار مەزگىلى يىغىنلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان يېقىنقى خەلقئارالىق مۇنبەرلەردىمۇ ئوتتۇرىغا قويۇلغانلىقىنى يەنە بىر قېتىم تەكىتلىگەن.

تەرەپلەر يەنە رايون خاراكتېرلىك جىددىي مەسىلىلەرنىمۇ مۇزاكىرە قىلغان. تۈركىيە ئەمەلدارلىرى سۈرىيەگە يۈرگۈزۈلۈۋاتقان ئېمبارگولارنىڭ بىكار قىلىنىشى كېرەكلىكىنى ئوتتۇرىغا قويغان ھەمدە تۈركىيەنىڭ ئۇكرائىنادا ئۇرۇش توختىتىشنى نىشان قىلغان نۆۋەتتىكى داۋاملىشىۋاتقان دىپلوماتىك تىرىشچانلىقلىرى ھەققىدە سۆھبەتداشلىرىغا مەلۇمات بەرگەن.

100 مىليارد دوللارلىق سودا نىشانى

بۇ سۆھبەتلەر تۈركىيە-ئامېرىكا ئىقتىسادىي مۇناسىۋەتلىرىدە كۈچىيىش يۈزلىنىشى كۆرۈلۈۋاتقان بىر مەزگىلدە ئېلىپ بېرىلدى. ھەر ئىككى دۆلەت ھۆكۈمىتى ئىككى تەرەپلىك سودا سوممىسىنى 100 مىليارد دوللار سەۋىيەسىگە يەتكۈزۈش ۋەدىسىنى داۋاملاشتۇردى. بۇ رەقەم يېقىنقى دىپلوماتىك ئۇچرىشىشلاردا كۆپ قېتىم تەكىتلەنگەن ئىدى.

مۇتەخەسسىسلەر، ۋاشىنگتون زىيارىتى جەريانىدا مۇزاكىرە قىلىنغان كونكرېت تەشەببۇسلارنى تېخىمۇ ئىلگىرى سۈرۈش ئۈچۈن، ئالدىمىزدىكى ئايلاردا بۇلارغا ئالاقىدار تېخنىكىلىق يىغىنلارنىڭ ئۆتكۈزۈلىدىغانلىقىنى بىلدۈرمەكتە. تۈركىيە ئۆزىنى رايونلۇق ئىقتىسادىي ۋە ئىستراتېگىيەلىك بىر كۈچ سۈپىتىدە قايتىدىن ئوتتۇرىغا چىقىرىش تىرىشچانلىقىنى داۋاملاشتۇرۇۋاتقان بىر پەيتتە، ۋاشىنگتون بىلەن ھەمكارلىقنى كۈچەيتىش قەدەملىرى، دۆلەتنىڭ بۇ نىشانىغا يېتىشىدە ھالقىلىق رول ئوينىشى مۇمكىن.

ئىزدىنىڭ
ترامپ جەنۇبىي كورېيە بىلەن مۇھىم ئىقتىسادىي ۋە مۇداپىئە كېلىشىملىرىنىڭ ئىمزالانغانلىقىنى ئېيتتى
سودا مىنىستىرى بولات: تۈركىيە-سۈرىيە بىۋاستە قاتناش يولى كېلەر يىلى ئېچىلىدۇ
خىتاي ۋە ئاسىيا دۆلەتلىرى ئىتتىپاقى كۆپ تەرەپلىك ئەركىن سودا كېلىشىمى ئىمزالىدى
روسنېفىت ۋە لۇكويىل شىركەتلىرىنىڭ بازار قىممىتى 5.2 مىليارد دوللار تۆۋەنلىدى
ترامپ كانادا بىلەن بولغان بارلىق سودا سۆھبەتلىرىنىڭ «ئاخىرلاشتۇرۇلغانلىقى»نى ئېلان قىلدى
ترامپ ھىندىستان باش مىنىستىرى مودى بىلەن سودا ۋە رۇسىيە نېفىتى توغرىسىدا سۆھبەتلەشتى
ھۆكۈمەت  تاقىلىپ 4 – ھەپتىگە كىرگەندە ئامېرىكا يادرو ئورگىنى 1400 خىزمەتچىسىنى دەم ئېلىشقا چىقاردى
ترامپ: ھىندىستان رۇسىيە نېفىتىنى سېتىۋېلىشنى توختاتمىسا، ئېغىر باجغا دۇچار بولىدۇ
رۇسىيە: ئامېرىكا بىلەن «پۇتىن-ترامپ تونېلى» توغرىسىدا سۆھبەت باشلاندى
ئامېرىكا ھىندىستاندىن كېيىن، ياپونىيەدىنمۇ رۇسىيەدىنمۇ ئېنېرگىيە ئىمپورتىنى توختىتىشنى تەلەپ قىلدى
ترامپ نېفىت قىسىنچىلىقىغا ئىشارەت قىلدى، رۇسىيە ئىقتىسادى ۋە تەبىئىي گاز ئىشلەپچىقىرىشىنى ئاقلىدى
بېلگىيەدىكى ئىش تاشلاش ھاۋا يوللىرى قاتنىشىنى پالەچ ھالغا چۈشۈرۈپ قويدى
خىتاي ئامېرىكا بىلەن كۈچىيىۋاتقان سودا ئۇرۇشىدا «ئاداققىچە كۈرەش قىلىدىغانلىقى»نى جاكارلىدى
ئەنقەرە بىلەن رىياد تۆمۈريول شىركەتلىرى ئۇل ئەسلىھە ۋە ئاسراش ئىشلىرى ھەمكارلىق كېلىشىمى ئىمزالىدى
ستارباكس يۈزلەرچە خىزمەتچىسىنى ئىشتىن بوشىتىدۇ
ئىراق-تۈركىيە نېفىت تۇرۇبا يولىدا نېفىت ئاققۇزۇش قايتا باشلاندى
تۈركىيە ھاۋا يوللىرى: 225 دانە بوئېڭ ئايروپىلانى سېتىۋالىمىز
خىتاي دۇنيا سودا تەشكىلاتىدىكى بەزى ئىمتىيازلىرىدىن ۋاز كېچىدۇ
ترامپ ياۋروپا ئىتتىپاقىنى خىتاي ۋە ھىندىستانغا %100 تاموژنا بېجى يۈرگۈزۈشكە چاقىردى
ھىندىستان ئىسرائىلىيە بىلەن مەبلەغ سېلىش كېلىشىمى تۈزدى