ماراكەشتە فىرانسۇزچىنىڭ ھۆكۈمرانلىقىغا خاتىمە بېرىپ، ئەرەبچىنىڭ رولىنى كۈچەيتىش چاقىرىقلىرى كۈچەيدى
ماراكەشتىكى بىر مىللىي ئىتتىپاق «دۇنيا ئەرەب تىلى بايرىمى»دا ئەرەب تىلىنىڭ رەسمىي ئورنىنىڭ تولۇق كۈچكە ئىگە قىلىنىشىنى تەلەپ قىلدى.
ماراكەشتىكى بىر مىللىي ئىتتىپاق چارشەنبە كۈنى مائارىپ، باشقۇرۇش ۋە باشقا ساھەلەردە فىرانسۇز تىلىنىڭ ھۆكۈمرانلىقىغا خاتىمە بېرىپ، ئەرەب تىلىنى كۈچەيتىشنىڭ زۆرۈرلۈكىنى تەكىتلىدى.
«دۇنيا ئەرەب تىلى بايرىمى» مۇناسىۋىتى بىلەن ئېلان قىلىنغان باياناتتا، ماراكەش مەملىكەتلىك ئەرەب تىلى ئىتتىپاقى دۆلەتتە تېخىمۇ كەڭ ئورۇنغا ئىگە تىل كەلگۈسىنىڭ، پەقەت ئەرەب تىلىنىڭ رەسمىي ئورنىنىڭ ھاياتنىڭ بارلىق ساھەلىرىدە ئۈنۈملۈك قوللىنىلىشى بىلەنلا ئىشقا ئاشىدىغانلىقىنى بىلدۈردى.
مەزكۇر ئىتتىپاق مائارىپ، باشقۇرۇش، مالىيە، سودا دۇنياسى ۋە باشقا مۇھىم ساھەلەردە ئەرەب تىلىنى ئاساسلىق تىلغا ئايلاندۇرۇش ھەمدە فىرانسۇز تىلىنىڭ ھۆكۈمرانلىقىغا خاتىمە بېرىش ئۈچۈن، «ئېنىق ۋە قەتئىي تىل سىياسىتى» بولۇشى كېرەكلىكىنى تەكىتلىدى.
ئىتتىپاق يەنە جامائەت ئاپپاراتلىرى ۋە خۇسۇسىي شىركەتلەرنىڭ قانۇنىي بەلگىلىمىلەرگە ئۇيغۇن ھالدا رەسمىي ھۆججەتلەردە، مۇلازىمەتلەردە ۋە ئالاقىلەردە ئەرەب تىلىنى ياكى ئامازىغ (بەربەر) تىلىنى ئىشلىتىشىنىڭ مەجبۇرىي تۈزۈمگە ئايلاندۇرۇلۇشىنى تەلەپ قىلدى.
باياناتتا نۇرغۇنلىغان پۇقراۋى تەشكىلاتلار، دۆلەت ئورگانلىرى، ھۆكۈمەتكە قاراشلىق بولمىغان تەشكىلاتلار ۋە بانكىلار تەرىپىدىن فىرانسۇز تىلىنىڭ داۋاملىق ئىشلىتىلىۋاتقانلىقى تەنقىد قىلىندى.
ماراكەش ئاساسىي قانۇنىنىڭ 5-مادىسىدا «ئەرەب تىلى دۆلەتنىڭ رەسمىي تىلىدۇر، دۆلەت بۇ تىلنىڭ قوللىنىلىشىنى قوغداش، تەرەققىي قىلدۇرۇش ۋە ئىلگىرى سۈرۈش ئۈچۈن خىزمەت قىلىدۇ» دەپ يېزىلغان. شۇنداقلا ئوخشاش ماددىدا يەنە ئامازىغ تىلىنىڭمۇ رەسمىي تىل ئىكەنلىكى ۋە بارلىق ماراكەشلىكلەرنىڭ ئورتاق مىراسىنىڭ بىر قىسمى ئىكەنلىكى ئەسكەرتىلگەن.
بولۇپمۇ 2019-يىلى ئاۋغۇستتا يولغا قويۇلغان ۋە بەزى دەرسلىكلەرنىڭ فىرانسۇز تىلىدا ئۆتۈلۈشىگە رۇخسەت قىلغان مائارىپ ئىسلاھاتى قانۇنىدىن بۇيان، فىرانسۇز تىلىنىڭ داۋاملىق ئىشلىتىلىشى دۆلەتتە تالاش-تارتىشلارغا يول ئاچماقتا.
بۇ سىياسەت فىرانسۇز تىلىنى مۇستەملىكىچى ھاكىمىيەتنىڭ بىر قالدۇقى سۈپىتىدە كۆرىدىغان ۋە مائارىپ سىستېمىسىدىكى مەۋجۇتلۇقىنىڭ داۋاملىشىشىغا قارشى تۇرىدىغان سىياسىي پارتىيەلەر ۋە پۇقراۋى گۇرۇپپىلارنىڭ كۈچلۈك ئۆكتىچىلىكىگە دۇچ كەلدى.