سىياسەت
2 مىنۇت ئوقۇش
تەيۋەن خىتاي بىلەن تىنچلىق سۆھبىتىنى ئىلگىرى سۈرۈش بىلەن بىر ۋاقىتتا ھەربىي كۈچىنىمۇ كۈچەيتمەكتە
تەيۋەن پرېزىدېنتى خىتاي بىلەن توقۇنۇشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن خام خىياللارنىڭ يېتەرلىك بولمايدىغانلىقى توغرىسىدا ئاگاھلاندۇرۇش بېرىش بىلەن بىرگە، تىنچلىق ۋە ئۆزئارا ھۆرمەت قىلىشقا چاقىرىق قىلدى.
تەيۋەن خىتاي بىلەن تىنچلىق سۆھبىتىنى ئىلگىرى سۈرۈش بىلەن بىر ۋاقىتتا ھەربىي كۈچىنىمۇ كۈچەيتمەكتە
/ Reuters
2025-يىلى5-ئاينىڭ20-كۈنى

تەيۋەن خىتاي بىلەن تىنچلىق سۆھبىتىنى ئىلگىرى سۈرۈش بىلەن بىر ۋاقىتتا ھەربىي كۈچىنىمۇ كۈچەيتمەكتە.

تەيۋەن پىرېزىدېنتى لەي چىڭدې ۋەزىپە ئۆتەۋاتقىنىغا بىر يىل بولغان سەيشەنبە كۈنى ئېلان قىلغان باياناتىدا، ئۇرۇشنىڭ غەلىبە قىلغۇچىسى بولمايدىغانلىقىنى تەكىتلەپ، خىتاي بىلەن تىنچلىق ۋە سۆھبەت ئۆتكۈزۈشنى خالايدىغانلىقىنى بىلدۈردى. لېكىن ئۇ ھۆكۈمەتنىڭ ئارالنىڭ مۇداپىئەسىنى داۋاملىق كۈچەيتىشى كېرەكلىكىنىمۇ سۆزلىرىگە ئىلاۋە قىلدى.

خىتاي تەيۋەن پىرېزىدېنتى لەي چىڭدېنى «بۆلگۈنچى» دەپ ئاتاش بىلەن بىرگە، كۆپ قېتىم ئۇنىڭ سۆھبەت ئۆتكۈزۈش تەكلىپىنى رەت قىلدى. لەي چىڭدې دېموكراتىك ۋە مۇستەقىل ئىدارە قىلىنىۋاتقان تەيۋەن ئارىلى ئۈستىدىكى خىتاينىڭ ئىگىلىك ھوقۇق دەۋالىرىنى رەت قىلىپ، تەيۋەننىڭ كېلەچىكىنى پەقەت تەيۋەن خەلقىنىڭلا بەلگىلىيەلەيدىغانلىقىنى بىلدۈردى.

 ئالدىنقى ھەپتە بىر ھۆكۈمەت باياناتچىسى خىتاينىڭ بۇ خاتىرە كۈنىنى ھەربىي مانېۋىرلار بىلەن خاتىرىلەش ئېھتىماللىقىنى نەزەردىن ساقىت قىلىۋەتكىلى بولمايدىغانلىقىنى ئېيتتى.

 «ئۇرۇشنىڭ غەلىبە قىلغۇچىسى يوق»

 لەي چىڭدې پىرېزىدېنت مەھكىمىسىدە مۇخبىرلارغا بەرگەن باياناتىدا، تەيۋەن خەلقىنىڭ تىنچلىقنى ياخشى كۆرىدىغانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ مۇنداق دېدى:

«مەنمۇ تىنچلىقنى ياخشى كۆرىمەن. چۈنكى تىنچلىقنىڭ قىممىتىنى ھېچ نەرسە بىلەن ئۆلچىگىلى بولمايدۇ. دەرۋەقە، ئۇرۇشنىڭ غەلىبە قىلغۇچىسى يوق. لېكىن تىنچلىق ئىزدەش يولىدا خام خىياللارغا بېرىلىپ كېتەلمەيمىز.»

ئۇ، تەيۋەننىڭ مۇداپىئەسىنى داۋاملىق كۈچەيتىدىغانلىقلىرىنى، چۈنكى ئۇرۇشقا تەييارلىق قىلىشنىڭ ئەڭ ياخشى يولىنىڭ ئۇرۇشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئىكەنلىكىنى تەكىتلەپ مۇنداق دېدى:

«بۇ يەردە يەنە بىر قېتىم شۇنى تەكىتلەپ ئۆتىمەنكى، تەيۋەننىڭ ئۆزئارا ھۆرمەت قىلىش ئاساسىدا خىتاي بىلەن تىنچلىق ھەم ھەمكارلىق ئورنىتىشقا ئىشىكى ھەردائىم ئوچۇقتۇر. جۈملىدىن، قامالنى ئۆزگىرىش بىلەن، توقۇنۇشنى سۆھبەت بىلەن ئالماشتۇرۇشنى خالايمىز.»

 خىتاينىڭ تەيۋەن ئىشلىرى ئىشخانىسى ئىنكاس قايتۇرۇش تەلىپىگە دەرھال جاۋاب بەرمىدى.

 ئالدىنقى ھەپتە خىتاي دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرلىقى لەي چىڭدېنى «تەيۋەن بوغۇزى كرىزىسىنىڭ ياراتقۇچىسى» دەپ ئاتىدى ھەمدە ئۇنىڭ دۈشمەنلىكنى كۈچەيتىۋەتكەنلىكىنى، تىنچلىق ۋە مۇقىملىققا بۇزغۇنچىلىق قىلغانلىقىنى ئىلگىرى سۈردى.

ئالدىنقى ئايدا خىتاي تەيۋەن ئەتراپىدا «بوغۇز گۈلدۈرمامىسى-2025A» ناملىق ھەربىي مانېۋىر ئۆتكۈزدى، ھەمدە بۇ مانېۋىرنىڭ ئاخىرىدىكى «A» ھەرىپى تېخىمۇ كۆپلىرىنىڭ كېلىدىغانلىقىدىن بېشارەت بەردى.

خىتاي 2024-يىلى ماي ئېيىدا لەي چىڭدېنىڭ ۋەزىپىگە ئولتۇرۇشىدىن كېيىنلا «بىرلەشمە قىلىچ-2024A» مانېۋىرلىرىنى ئۆتكۈزگەن ھەمدە شۇ يىلى ئۆكتەبىردە «بىرلەشمە قىلىچ-2024B» مانېۋىرلىرىنى ئۆتكۈزگەن  ئىدى.

ئىزدىنىڭ
تۈركىيە 2026-يىلى پاكىستاندىكى بەش نېفىتلىكتە چارلاش خىزمەتلىرىنى باشلايدۇ
ياۋروپا ئىتتىپاقى 2027-يىلىغىچە رۇسىيە گازىنى ئىمپورت قىلىشنى توختىتىشنى قارار قىلدى
ب د ت ئومۇمىي كېڭىشى ئىسرائىلىيەنىڭ ئىشغال قىلغان گولان تۆپىلىكلىرىدىن چېكىنىشىنى تەلەپ قىلدى
ماتتارېللا: «ياۋروپا ئورتاق مۇداپىئەسىنى قۇرۇپ چىقالمىسا پاجىئەلىك ئاقىۋەتلەر كېلىپ چىقىدۇ»
ترامپنىڭ ئېغىر-بېسىقلىق چاقىرىقىغا قارىماي، ئىسرائىلىيە سۈرىيەنىڭ جەنۇبىدا يېڭى ھۇجۇم ئېلىپ باردى
مىسىر بىلەن ئامېرىكا غەززەنىڭ قايتا قۇرۇلۇشىنى مۇزاكىرىلەشمەكتە
قاتار غەززە تىنچلىق سۆھبىتىنىڭ «ئىككىنچى باسقۇچى» ئۈچۈن بېسىمىنى كۈچەيتمەكتە
خاقان فىدان ناتونىڭ بىريۇسسېلدا چاقىرىلىدىغان ھەل قىلغۇچ سۆھبەتلىرىگە قاتنىشىدۇ
ياۋروپا ئىتتىپاقى خىتايغا قارشى دۇنيا سودا تەشكىلاتىدا ئاچقان دېلوسىنى بىكار قىلدى
كولومبىيە كىچىك بالىلارنى سۇيىئىستېمال قىلغان يەھۇدىي تەرىقىتى ئەزالىرىنى قوغلاپ چىقاردى
ترامپ گوندۇراسنى سايلام كېچىكىشلىرى سەۋەبىدىن سايلام كومىتېتىنى ئەيىبلىدى
ئىسرائىلىيەنىڭ ئۇرۇش توختىتىش كېلىشىمىگە خىلاپلىق قىلىپ بەش پەلەستىنلىكنى يارىدار قىلدى
مادۇرو ئامېرىكا بىلەن چوڭقۇرلىشىۋاتقان جىددىيچىلىكلەر ئالدىدا «مۇتلەق ساداقەت» قەسىمى قىلدى
ئىسرائىلىيە 2 پەلەستىنلىكنى ئۆلتۈرۈپ، ئۇرۇش توختىتىش كېلىشىمىنى يەنە دەپسەندە قىلدى
پەلەستىن كوماندىسىنىڭ «ئەرەب لوڭقىسى»نىڭ ئېچىلىش مۇسابىقىسىدىكى غەلىبىسى قاتارنى ھاڭ-تاڭ قالدۇردى