ئىقتىساد
1 مىنۇت ئوقۇش
ئوتتۇرا شەرقتىكى يەرشارىۋى رىقابەتكە ئالاقىدار خەلقئارالىق مۇھاكىمە يىغىنى ئىستانبۇلدا باشلاندى
بوغازئىچى ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ساھىبخانلىقىدا ئۆتكۈزۈلىدىغان ئىككى كۈنلۈك بۇ يىغىنغا ھەر قايسى دۆلەتلەردىن كەلگەن مۇتەخەسسىسلەرنىڭ قاتنىشىشى ھەمدە ئالتېرناتىف (تەڭداش) سودا يوللىرى ۋە رايونلۇق ھەمكارلىق قاتارلىق تېمىلارنىڭ مۇزاكىرە قىلىنىشى كۈتۈلمەكتە.
ئوتتۇرا شەرقتىكى يەرشارىۋى رىقابەتكە ئالاقىدار خەلقئارالىق مۇھاكىمە يىغىنى ئىستانبۇلدا باشلاندى
2025-يىلى6-ئاينىڭ17-كۈنى

ئوتتۇرا شەرقتىكى يەرشارىۋى رىقابەتكە ئالاقىدار خەلقئارالىق مۇھاكىمە يىغىنى ئىستانبۇلدىكى بوغازئىچى ئۇنىۋېرسىتېتىدا باشلاندى. يىغىندا سودا تورلىرىنى قايتىدىن شەكىللەندۈرۈش ۋە نۆۋەتتىكى خەلقئارالىق ۋەزىيەت مۇزاكىرە قىلىنماقتا.

«چوڭ دۆلەتلەر رىقابىتى ۋە ئوتتۇرا شەرق: سودا يوللىرى ۋە تورلىرىنى قايتىدىن سىزىش» تېمىسىدىكى بۇ ئىككى كۈنلۈك مۇھاكىمە يىغىنىنى مەزكۇر ئۇنىۋېرسىتېت، ئاۋىستىرىيە خەلقئارا تەتقىقات ۋە تەرەققىيات ئىنستىتۇتى، ئەلجەزىرە تەتقىقات مەركىزى، ئەنقەرەدىكى سىياسەت، ئىقتىساد ۋە جەمئىيەت تەتقىقاتى فوندى (SETA) ۋە شاڭخەي ئۇنىۋېرسىتېتى تۈركىيە تەتقىقات مەركىزى بىرلىشىپ ئۇيۇشتۇرغان.

بۇ مۇھاكىمە يىغىنىغا تۈركىيە، ئاۋستىرىيە، گېرمانىيە، خىتاي، رۇسىيە، ئىران، قاتار، ئەنگلىيە ۋە فىرانسىيەدىن كەلگەن ئاكادېمىكلار، ئىستراتېگىيەچىلەر ۋە تەتقىقاتچىلار قاتناشماقتا.

يىغىننىڭ بىرىنچى كۈنىدىكى تۇنجى يىغىن باسقۇچىدا، چوڭ دۆلەتلەر رىقابىتى ۋە ئوتتۇرا شەرقتىكى ئىمپېرىيە مىراسلىرى مۇزاكىرە قىلىنىدۇ. بۇنىڭدىن باشقا سودا يوللىرى ۋە ھىندىستان، رۇسىيە ۋە خىتاينىڭ خەلقئارا سودىدىكى رولى قاتارلىق مەسىلىلەرنىڭمۇ مۇھاكىمە قىلىنىشى كۈتۈلمەكتە.

ياۋروپانىڭ مەۋقەسى ۋە ئىستراتېگىيەلىك مۇستەقىللىق مەسىلىلىرىمۇ كۈنتەرتىپنىڭ بىر قىسمىنى تەشكىل قىلىدۇ.

يىغىننىڭ ئىككىنچى كۈنىدە بولسا، ئوتتۇرا شەرقتىكى ئىستراتېگىيەلىك سەپ تۈزەش، رايونلۇق تىرىشچانلىقلار ۋە يەرشارىۋى ئىستراتېگىيەلەر، دۇنيا ۋە رايوندىكى ئۆزگىرىۋاتقان توقۇنۇشلار ۋە قاتلاملىق تۈزۈملەر بىلەن يېڭىدىن شەكىللىنىۋاتقان يەرشارىۋى تەرتىپ مۇزاكىرە قىلىنىدۇ.

ئومۇمەن قىلىپ ئېيتقاندا، يىغىندا «بىر بەلباغ، بىر يول» تەشەببۇسى  (BRI)، خەلقئارالىق شىمال-جەنۇب قاتناش كارىدورى (INSTC) ۋە ھىندىستان-ئوتتۇرا شەرق-ياۋروپا ئىقتىسادىي كارىدورى (IMEC)  قاتارلىق تەڭداش سودا يوللىرى، ئېنېرگىيە كارىدورلىرى، ئۆزگىرىشلەر ۋە رايونلۇق ھەمكارلىق قاتارلىق مەسىلىلەر مۇھاكىمە قىلىنىدۇ.

ئىزدىنىڭ
كارنى:قائىدە-تۈزۈمگە ئاساسلانغان سودا دەۋرى ئۆتۈپ كەتتى
ترامپ جەنۇبىي كورېيە بىلەن مۇھىم ئىقتىسادىي ۋە مۇداپىئە كېلىشىملىرىنىڭ ئىمزالانغانلىقىنى ئېيتتى
سودا مىنىستىرى بولات: تۈركىيە-سۈرىيە بىۋاستە قاتناش يولى كېلەر يىلى ئېچىلىدۇ
خىتاي ۋە ئاسىيا دۆلەتلىرى ئىتتىپاقى كۆپ تەرەپلىك ئەركىن سودا كېلىشىمى ئىمزالىدى
روسنېفىت ۋە لۇكويىل شىركەتلىرىنىڭ بازار قىممىتى 5.2 مىليارد دوللار تۆۋەنلىدى
ترامپ كانادا بىلەن بولغان بارلىق سودا سۆھبەتلىرىنىڭ «ئاخىرلاشتۇرۇلغانلىقى»نى ئېلان قىلدى
ترامپ ھىندىستان باش مىنىستىرى مودى بىلەن سودا ۋە رۇسىيە نېفىتى توغرىسىدا سۆھبەتلەشتى
ھۆكۈمەت  تاقىلىپ 4 – ھەپتىگە كىرگەندە ئامېرىكا يادرو ئورگىنى 1400 خىزمەتچىسىنى دەم ئېلىشقا چىقاردى
ترامپ: ھىندىستان رۇسىيە نېفىتىنى سېتىۋېلىشنى توختاتمىسا، ئېغىر باجغا دۇچار بولىدۇ
رۇسىيە: ئامېرىكا بىلەن «پۇتىن-ترامپ تونېلى» توغرىسىدا سۆھبەت باشلاندى
ئامېرىكا ھىندىستاندىن كېيىن، ياپونىيەدىنمۇ رۇسىيەدىنمۇ ئېنېرگىيە ئىمپورتىنى توختىتىشنى تەلەپ قىلدى
ترامپ نېفىت قىسىنچىلىقىغا ئىشارەت قىلدى، رۇسىيە ئىقتىسادى ۋە تەبىئىي گاز ئىشلەپچىقىرىشىنى ئاقلىدى
بېلگىيەدىكى ئىش تاشلاش ھاۋا يوللىرى قاتنىشىنى پالەچ ھالغا چۈشۈرۈپ قويدى
خىتاي ئامېرىكا بىلەن كۈچىيىۋاتقان سودا ئۇرۇشىدا «ئاداققىچە كۈرەش قىلىدىغانلىقى»نى جاكارلىدى
ئەنقەرە بىلەن رىياد تۆمۈريول شىركەتلىرى ئۇل ئەسلىھە ۋە ئاسراش ئىشلىرى ھەمكارلىق كېلىشىمى ئىمزالىدى
ستارباكس يۈزلەرچە خىزمەتچىسىنى ئىشتىن بوشىتىدۇ
ئىراق-تۈركىيە نېفىت تۇرۇبا يولىدا نېفىت ئاققۇزۇش قايتا باشلاندى
تۈركىيە ھاۋا يوللىرى: 225 دانە بوئېڭ ئايروپىلانى سېتىۋالىمىز
خىتاي دۇنيا سودا تەشكىلاتىدىكى بەزى ئىمتىيازلىرىدىن ۋاز كېچىدۇ
ترامپ ياۋروپا ئىتتىپاقىنى خىتاي ۋە ھىندىستانغا %100 تاموژنا بېجى يۈرگۈزۈشكە چاقىردى