يالغۇزلۇق ساغلاملىقىمىز ئۈچۈن خەۋپلىكمۇ؟

مۇتەخەسسىسلەرنىڭ تەكىتلىشىچە، يالغۇزلۇق بىزنىڭ ساغلاملىقىمىز ئۈچۈن چېكىش ۋە سېمىرىشتىن كۆرە خەۋپلىكرەكتۇر.

تاماكا چېكىش، ھاراق ئىچىش، سېمىزلىك ...

بۇلارنىڭ ساغلاملىقىمىز ئۈچۈن قانچىلىك خەۋپلىك ئىكەنلىكىنى ھەممىمىز بىلىمىز. ئەمما، بۇنىڭدىنمۇ خەۋپلىكرەك نەرسە بارلىقىنى بىلەمسىز؟

بۇ - يالغۇزلۇق...

يالغۇزلۇق - بۇ ھەممىمىز بېشىمىزدىن ئۆتكۈزىدىغان تۇيغۇ. بۈگۈنكى گىپېر-ئالاقە دۇنياسىدا، پارادوكسال ھالدا، تېخىمۇ كۆپ كىشىلەر ئۆزلىرىنى ھەر قاچانقىدىنمۇ يالغۇز ھېس قىلىشماقتا. سىز ئادەم توپى ئىچىدە بولسىڭىزمۇ ياكى جانلىق ئىجتىمائىي ھاياتقا ئىگە بولسىڭىزمۇ، ئۆزىڭىزنى يالغۇز ھېس قىلىشىڭىز مۇمكىن. توي قىلغان ياكى چوڭ ئائىلىدە ياشاۋاتقان بولۇشىڭىزغا قارىماي، ئۆزىڭىزنى كۆرۈنمەس ھېس قىلىشىڭىز مۇمكىن، خۇددى سىزنى ھەقىقىي چۈشىنىدىغان ھېچكىم يوقتەك.

بۇ بۆلۈمدە يالغۇزلۇقنىڭ خەۋپ-خەتەرلىرىنى ۋە ئۇنىڭ پەقەت ھېس-تۇيغۇ ئەمەس، بەلكى قانداق سەلبىي ئەھۋاللارغا ئېلىپ بارىدىغانلىقىنى كۆرۈپ چىقىمىز.

يالغۇزلۇق پەقەت قايغۇ ياكى يالغۇز قېلىشتىن ئىبارەت ئەمەس. دۇنيا ساغلاملىق ساقلاش تەشكىلاتىنىڭ مەلۇماتلىرىغا كۆرە، يالغۇزلۇق مىليونلىغان كىشىلەرگە تەسىر قىلىدىغان ساغلاملىق مەسىلىسىدۇر. ئۇنىڭ تەسىرى ناھايىتى ئېغىر دېسەك مۇبالىغە بولمايدۇ.

JSST يالغۇز ئادەملەرنىڭ ئۆز جېنىغا قەست قىلىش خەۋپى يۇقىرى ئىكەنلىكىنى تەكىتلەيدۇ. بۇنىڭدىن باشقا، ئالىملارنىڭ تەكىتلىشىچە، يالغۇز ئادەملەر يۈرەك كېسەللىكى، ئىنسۇلت، تەشۋىش ۋە دېپرېسسىيە قاتارلىق ساغلاملىق مەسىلىلىرىگە كۆپرەك مايىل بولىدۇ. بەزى تەتقىقاتلار ھەتتا يالغۇزلۇقنىڭ يۈرەك-قان تومۇر كېسەللىكلىرى خەۋپىنى 30 پىرسەنت ئاشۇرىدىغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ.

كۆپچىلىك يالغۇزلۇق پەقەت ياشانغان كىشىلەرگە تەسىر قىلىدۇ دەپ ئويلايدۇ، ئەمما ئەمەلىيەتتە يالغۇزلۇق يېشى ۋە كېلىپ چىقىشىدىن قەتئىينەزەر، ھەممىگە تەسىر قىلىدۇ.

JSST تەتقىقاتلىرى ياشانغانلارنىڭ تۆتتىن بىر قىسمى ئۆزلىرىنى ئىجتىمائىي جەھەتتىن چەتكە قاققانلىقىنى، يەنى ياشانغانلارنىڭ 25 پىرسەنتى بۇ ھالەتتە ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىرگە، دۇنيا مىقياسىدا ياشلارنىڭ 5-15 پىرسەنتى ئۆزلىرىنى ئىجتىمائىي جەھەتتىن يالغۇزلانغاندەك ھېس قىلىدىغانلىقىنى مەلۇم قىلىدۇ.

يالغۇزلۇقنىڭ ھەقىقىي تەسىرى بۇنىڭدىنمۇ ناچارراق بولۇشى مۇمكىن، دەيدۇ دۇنيا ساغلاملىق تەشكىلاتى. مۇتەخەسسىسلەر يالغۇزلۇقنى "دۇنيانى تېزلا يوق قىلىدىغان جىمجىتلىق ۋابا كېسىلى" دەپ تەسۋىرلەيدۇ. تەتقىقاتلار شۇنى كۆرسىتىدۇكى، ئىجتىمائىي ئالاقىنىڭ يېتەرسىزلىكى باشقا مەلۇم خەۋپ ئامىللىرىغا قارىغاندا بالدۇر ئۆلۈم خەۋپىگە تەڭ ياكى بۇنىڭدىنمۇ يۇقىرىراقتۇر.

بۇلارنىڭ ئەڭ يامىنى شۇكى، يالغۇزلۇق - بۇ دەھشەتلىك جەريان. ئادەملەر كېرەكلىك ياردەمنى ئالمىغاندا، ئۇلار ئىجتىمائىي جەھەتتىن يالغۇزلىنىپ قېلىش ئېھتىماللىقى كۆپرەك. مەسىلەن، ئوتتۇرا مەكتەپتە ئۆزىنى يالغۇز ھېس قىلغان ئۆسمۈرلەر كوللېژغا بېرىشنى خالىمايدۇ. خۇددى شۇنىڭدەك، ئۆزىنى ئىجتىمائىي جەھەتتىن يالغۇزلانغان چوڭلار ئىشتا ناچار ئىشلىشى مۇمكىن. مەكتەپنى تاشلاپ كېتىش ياكى ئىشتىن بوشىتىلىش بۇ شەخسلەرنى جەمئىيەتتىن تېخىمۇ چەتلەشتۈرىدۇ.

خوش، يالغۇزلۇققا قارشى نېمە قىلالايمىز؟ ئۆتكەن يىلى دۇنيا ساغلاملىق ساقلاش تەشكىلاتى يالغۇزلۇقنى ساغلاملىق ئۈچۈن جىددىي تەھدىت سۈپىتىدە ھەل قىلىش ئۈچۈن ئىجتىمائىي ئالاقىلەر بويىچە يېڭى كومىسسىيە قۇردى. كېلىدىغان ئۈچ يىل جەريانىدا بۇ كومىسسىيە مەسىلىنى ھەل قىلىشنىڭ ئەڭ ئۈنۈملۈك ئۇسۇللىرىنى تېپىشقا دىققەت قىلىدۇ.

كومىسسىيە تەۋسىيەلىرىنى كۈتكىنىمىزدە، مۇتەخەسسىس ياردىمى بويىچە ئاللىقاچان تەستىقلانغان قەدەملەر مەۋجۇت. ئىجتىمائىي تارماقلاردا بىھۇدە ئۆتكۈزۈلىدىغان ۋاقىتنى ئازايتىش ۋە مۇنتىزىم جىسمانىي پائالىيەتلەر - مەسىلەن، ساپ ھاۋادا سەيلە قىلىش، يوگا ياكى فىتنېس مەشغۇلاتلىرىغا قاتنىشىش - كەيپىياتىڭىزنى سېزىلەرلىك دەرىجىدە ياخشىلايدۇ.

ئۆزىڭىزگە ياخشى مۇئامىلە قىلىش ناھايىتى مۇھىم. يالغۇزلۇق نورمال تەجرىبە بولۇپ، بۇ ھېس-تۇيغۇلارنى ھۆكۈم قىلماستىن ھېس قىلىش ئادەتتىكى ئەھۋال.

جاھان ساغلىقنى ساقلاش تەشكىلاتى تەكىتلەيدۇكى، ئىجتىمائىي ئالاقە بۇ سىزنىڭ ئىش ئورنىڭىز، مەھەللىڭىز ياكى ئائىلىڭىزدىكى ئىنسانلار بىلەن قانچىلىك يېقىن باغلانغانلىقىڭىزنى ئىپادىلەيدۇ.

يەنى، ئىجتىمائىي ئالاقە پەقەت باشقا كىشىلەر بىلەن رەقەملىك ئالاقىدە بولۇش ئەمەس، بەلكى بۇ كىشىلەر بىلەن قانچىلىك ھېسسىي باغلانغانلىقىڭىزنىمۇ بىلدۈرىدۇ.

جسست مەلۇماتلىرىغا كۆرە، ئادەملەر ئۆزلىرىنى يېقىن ھېس قىلىدىغان ساغلام ئىجتىمائىي مۇناسىۋەتلەرنى ئورنىتىش يالغۇزلۇقنى يېڭىشنىڭ مۇھىم ئامىلىدۇر.

مۇتەخەسسىسلەر كۈندىلىك ئىشىڭىزغا قوشنا ياكى باشقا بىرەر تونۇش بىلەن كىچىك سۆھبەتلەر قاتارلىق ئىجتىمائىي ئالاقىلەرنى قوشۇشنى تەۋسىيە قىلىدۇ.

ئائىلە ئەزالىرىڭىز ۋە دوستلىرىڭىز بىلەن ۋاقىت ئۆتكۈزۈش پايدىلىق. تېلېفوندا پاراڭلىشىش، قىسقا ئۇچۇر ئارقىلىق ئالاقە قىلىش ياكى سىن ئارقىلىق سۆزلىشىش يەنىمۇ پائال ھېس قىلىشىڭىزغا ياردەم بېرىدۇ. شۇنىڭدەك، سىز باشقىلار بىلەن تونۇشۇش ئۈچۈن كۇلۇبلار، كۇرسلار ياكى جامائەت پائالىيەتلىرىگە قاتنىشىشقا تىرىشالايسىز.

كۆڭۈللۈك ئەمگەك قىلىش ئىجتىمائىي يالغۇزلۇقنى يېڭىشنىڭ ئاجايىپ ئۇسۇلى بولۇشى مۇمكىن - بۇ سىزگە مەقسەت تۇيغۇسىنى ۋە يېڭى كىشىلەر بىلەن تونۇشۇش پۇرسىتىنى بېرىدۇ.

ئەگەر يالغۇزلۇق ھېسسىياتىڭىز داۋاملاشسا ياكى مۇناسىۋەتلىرىڭىز سىزگە كېرەكلىك ياردەمنى بەرمەيۋاتقانلىقىنى ھېس قىلسىڭىز، جىسمانىي ھەرىكەت قىلىش ناھايىتى مۇھىم.

تېراپىيە ۋە مەسلىھەت قاتارلىق پىسخولوگىيەلىك ئارىلىشىشلارنىڭ ئۈنۈملۈك ئىكەنلىكى ئىسپاتلاندى ۋە ئەگەر ئۆزىڭىزنى يالغۇز ھېس قىلسىڭىز، ياردەم سوراشتىن تارتىنماسلىق كېرەك.

ئىنسانلار ئارىسىدىكى ئۆز ئارا مۇناسىۋەتلەر ساغلاملىق ئۈچۈن ناھايىتى مۇھىم. يالغۇزلۇق ئالامەتلىرىنى تونۇش، ياردەم ئۈچۈن قول سوزۇش ۋە جەمئىيىتىمىز بىلەن ئالاقە قىلىش ئارقىلىق بىز بۇ «جىمجىتلىق ۋابا كېسىلى»نىڭ تەسىرىنى ئازايتالايمىز.

بىزگە ئاجرىتىلغان ۋاقىت ئۆز نىھايىسىگە يەتتى. ئۇشبۇ پودكاست سىلۋىيا چېبەتنىڭ TRT World ئۈچۈن تەييارلىغان ماقالىسىدىن ئېلىنغان.